Çfarë ka pas protestave në Kinë kundër politikave për koronavirus?
Autori: Gazeta inFokus 08:17 | 29 November 2022
Pas pothuajse tre vjetësh të kufizimeve të ashpra ndaj COVID-it, lideri kinez Xi Jinping po përballet me një nga sfidat më të mëdha, pasi dhjetëra mijëra persona kanë dalë në rrugë për të protestuar kundër kontrolleve të pakompromis dhe shtypjes së lirisë së shprehjes.
Skena të rralla dhe tronditëse u panë pasi protestat nisën më 25 nëntor dhe që atëherë janë përhapur në të paktën 16 vende në mbarë Kinën, përfshirë në kryeqytet, Pekin, dhe në qendrën financiare, Shangai.
Shprehja e pakënaqësisë i drejtohet politikës kufizuese të Kinës “zero COVID”, të urdhëruar nga Partia Komuniste në pushtet. Kjo politikë ka lënë miliona persona të mbyllur në shtëpitë e tyre, ka dërguar njerëzit në qendra të karantinimit apo i ka ndaluar që të udhëtojnë, teksa banorët janë detyruar që t’iu nënshtrohen testimeve të pafundme, izolimeve dhe vëzhgimit.
Por, vala e mosbindjes civile pasqyron gjithashtu vite të tëra të zhgënjimit me dëmet e shkaktuara nga politikat sociale dhe ekonomike, që po bëhen më të pakuptimta për qytetarët e zakonshëm, teksa pjesa tjetër e botës doli nga kufizimet e pandemisë.
Derisa protestat u përhapën me shpejtësi, në videot e publikuara protestuesit në Shangai dëgjohen duke brohoritur “Xi Jinping, largohu nga pushteti. Partia Komuniste Kineze, largohu nga pushteti”. Ndërkaq, në video të tjera dëgjohen thirrje për më shumë të drejta demokratike dhe për më shumë liri të shprehjes.
“Kjo e ndryshon lojën për Partinë Komuniste”, tha për Radion Evropa e Lirë, Alicia Garcia-Herrero, shefe e ekonomistëve për Azi Paqësorin në bankën për investime Natixis.
Kjo sfidë e hapur nga qytetarët shënon një moment kyç për Kinën.
Jo vetëm që paraqet një zemërim në rritje të publikut ndaj autoriteteve kryesore të shtetit, por po ashtu vjen në kohën kur rastet me COVID po rriten gjatë dimrit dhe kur variantet e transmetueshme janë në qarkullim. Me njerëzit që janë gjithnjë e më sfidues ndaj masave më ekstreme të Qeverisë për të mbajtur nën kontroll virusin, si do të përgjigjet Xi?
Çfarë po i nxit protestat?
Zemërimi lidhur me rregullat e COVID-it është akumuluar për muaj të tërë, por katalizatori për shpërthimin e menjëhershëm të mospajtimit duket se ka qenë vdekja e dhjetë personave, përfshirë tri fëmijë, pas shpërthimit të zjarrit në një ndërtesë shumëkatëshe në Urumqi, kryeqytet i rajonit perëndimor të Kinës, Ksinjiang.
Banorët fajësuan masat e lidhura me izolimin, që thanë se penguan përpjekjet e shpëtimit dhe parandaluan zjarrfikësit që të afrohen pranë ndërtesës që u përfshi nga zjarri.
Më 25 nëntor, zyrtarët mohuan se kufizimet për COVID-19 ishin faktorë në vdekjen e dhjetë personave dhe duket se ua lanë fajin banorëve, duke thënë se “aftësia e tyre për të shpëtuar veten ishte e dobët”. Kjo përgjigje rriti zemërimin që u shfaq në platformat e rrjeteve sociale dhe më pas protestat nisën në Urumqi.
Përderisa zjarri duket se ka qenë pika e kthesës, politikat strikte të COVID-it që aplikon Kina, për një kohë të gjatë kanë qenë burim i rritjes së tensioneve.
Në shtator, një autobus që po transportonte njerëz për në qendrën e karantinimit në Guizhou, u përplas dhe la të vdekur 27 persona. Kjo ngjarje u pasua me përplasje midis mijëra punëtorëve dhe policisë në një fabrikë të Apple në Zhengzhou, ku punëtorët larguan barrikadat dhe kërkuan që rregullat ngufatëse të hiqen.
Autoritetet kineze kanë mbrojtur strategjinë e tyre “zero COVID”, me qëllim që të pengojnë përhapjen e virusit sa më shpejt që të munden dhe të izolojnë të gjitha rastet pozitive, duke thënë se kjo është mënyra e vetme për të parandaluar shpërthimet e reja të virusit, rastet e rënda dhe vdekjet.
Përderisa Kina ka zhvilluar një fushatë të vaksinimit, ata që janë imunizuar kanë marrë vaksina të prodhuara në vend që kanë rezultuar të jenë më pak efektive kundër variantit më infektues Omicron, dhe zyrtarët kanë frikë se lehtësimi i kufizimeve do të ngarkonte sistemin e kujdesit shëndetësore. Kjo qasje ka lënë gjithashtu popullsinë e Kinës prej 1.4 miliard banorësh me një nivel të ulët të imunitetit natyral.
Rëndësia e protestave
Protestat aktuale kanë shpërthyer në shumë qytete kineze dhe disa kampuse universitare po shërbejnë si pika kyçe të protestave.
Turmat u mblodhën në Akademinë e Arteve Xi’an, duke mbajtur ndezur telefonat e tyre, si pjesë e një ceremonie për nderimin e të vdekurve në Urumqi, u tha në postimet në rrjetet sociale. Gjetkë, në ueb-faqet e universiteteve janë shfaqur studentë duke vendosur lule dhe duke mbajtur fletë të bardha, që janë shndërruar në simbol.
Protestat në Kinë nuk janë të rralla, pasi ka demonstrata të kufizuara për çështje që lidhen me sektorin bankar, korrupsionin në nivel lokal e për të drejtat e punëtorëve, dhe të njëjtat organizohen në mbarë vendin. Por, ekspertët kanë theksuar se shkalla dhe përhapja e protestave aktuale u jep atyre një karakter tjetër.
“Shkaku kryesor i këtyre protestave është pakënaqësia e drejtpërdrejtë me politikën e Qeverisë qendrore dhe të Xi Jinping për COVID-in – jo për ndonjë çështje lokale”, tha për REL-in, Sari Arho Havren, eksperte për Kinën në Qendrën Evropiane për Studime të Sigurisë George C.Marshall, me seli në Gjermani.
“Përhapja spontane e protestave në qytete të mëdha paraqet një sfidë të qartë për Partinë Komuniste”.
Qeveria ka ndërtuar një sistem të fortë të represionit të bazuar në polici, vëzhgim dhe censurë dhe në të kaluarën ka vepruar shpejt për të shtypur pakënaqësitë.
Përderisa protestat pro-demokracisë që u mbajtën më 2019 në Hong Kong ishin më të mëdha, protestat aktuale janë disa prej më të mëdhatë në territorin e Kinës që nga protestat e pro-demokracisë më 1989, që u përhapën në mbarë vendin dhe përfunduan me shtypje të përgjakshme dhe masakër rreth sheshit Tiananmen të Pekinit.
“Shumë njerëz në Kinë nuk idealizojnë demokracinë e stilit Perëndimor”, tha për REL-in, Kerry Brown, drejtor i Institutit Lau Kina në Kolegjin Mbretëror të Londrës.
“Por, ata duan një qeveri që i mban premtimet sa i përket politikave që kanë në qendër qytetarët, politika të cilat nuk po zbatohen aktualisht”.
Reagimi i autoriteteve
Të gjithë janë duke shikuar mënyrën sesi Qeveria kineze do të veprojë për t’u përballur me zemërimin e publikut dhe nëse do të tentojë të ndryshojë politikat e ashpra të saj sa i përket COVID-it.
“Nëse protestat nuk shuhen shpejt vetë dhe në vend të kësaj nisin të shpërndahen edhe më shumë, ne mund të presim një shtypje të fortë si përgjigje ndaj tyre”, tha Havren.
Një artikull i publikuar në të përditshmen shtetërore People’s Daily më 27 nëntor, bëri thirrje për një “angazhim të palëkundur” ndaj rregullave aktuale kundër COVID-it. Ndërkaq, në një konferencë për media të mbajtur po të njëjtën ditë, zyrtarët në Urumqi deklaruan se operimi i transportit publik do të riniste pjesërisht si pjesë e përpjekjeve për të hequr gradualisht masat e izolimit.
Në Shangai, policia mori vendim që të ndalojë një protestë dhe mbylli rrugët pasi u përlesh me protestuesit, duke arrestuar disa prej tyre. Në mëngjesin e 28 nëntorit, autoritetet në Shangai u panë duke vendosur pengesa të larta përgjatë rrugës ku më herët ishin zhvilluar protesta.
Disa protesta u shpërndarë në mënyrë paqësore në mbarë Kinën, ndërsa në disa vende policia dhe zyrtarët penguan tubimet dhe arrestuan protestuesit, duke i futur nëpër furgonë.
Gjetkë, zyrtarët kinezë kanë qenë të heshtur lidhur me protestat ose kanë mohuar se ato po mbahen.
Gjatë një konference të rregullt me gazetarë më 28 nëntor, një zëdhënës i Ministrisë së Jashtme tha se Kina nuk është në dijeni të ndonjë proteste jashtë vendit që bën thirrje për dhënien fund të politikës “zero COVID”, dhe shtoi se Kina beson se lufta kundër COVID-it do të jetë e suksesshme me udhëheqjen e partisë dhe me bashkëpunimin e qytetarëve./ Radio Evropa e Lirë.
Të tjera
-
E konfirmon Albulena Haxhiu: Ura u diskutua në Bruksel
Ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, deklaroi sonte se në Bruksel është f...
-
“Papunësia 4% në Kosovë”, Besian Mustafa: Rreni bile për toke, macat ju hangshin
Anëtari i Kryesisë së LDK-së, Besian Mustafa, ka reaguar ndaj Vetëvendosjes q...
-
Ministrja Haxhiu: Nuk mundesh me një pagë 1400-1500 euro të krijosh pasuri gjithandej, brenda e jashtë Kosovës
Ministrja e Drejtësisë Albulena Haxhiu, tha se `Projektligji për Byronë Shtet...
-
Albulena Haxhiu garanton për kolegët: Asnjë ministër nuk krijoi pasuri duke e mbajtur këtë pozitë
Duke folur për Byronë Shtetërore për Konfiskimin e Pasurisë së Pajustifikuesh...
-
Lutfi Haziri i bindur: Lumir Abdixhiku nesër si kryeministër do ta kthej marrëdhënien speciale me SHBA
Nënkryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Lutfi Haziri tha se LDK-ja ka r...
-
Lutfi Haziri i ashpër me Kurtin: Republikën që nuk e ka pranu dikur, tash e ka izolu
Nënkryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Lutfi Haziri tha se marrëveshje...
-
Besnik Bislimi flet për takimin në Bruksel me zyrtarin e lartë të NATO-s
Kryenegociatori i Kosovës, Besnik Bislimi, njofton se sot në Bruksel përveç t...
-
Dukagjin Gorani thotë se opozita do ta ofrojë alternativën e “stabilitetit politik”
Analisti Dukagjin Gorani ka deklaruar se është optimist se opozita do ta ofro...
-
Dardan Sejdiu: Industria e Serbisë është bërë e rëndësishme për tregun evropian
Opinionisti, Dardan Sejdiu sonte në emisionin “Rubikon” ka thënë se Serbia në...
-
Ky është parashikimi i motit për të mërkurën
Për të mërkurën parashikohet të mbajë mot kryesisht i vranët dhe kohë pas koh...
-
Tetë të vrạrë, mijëra të plagosur nga shpërthimi i pajisjeve pager në Liban
Së paku tetë njerëz janë vrarë dhe 2.750 të tjerë janë plagosur të martën si ...
-
Bajrami sqaron “rrenën” e pushtetit për miliardat në ekonomi
Deputetja e Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), Hykmete Bajrami, ka kritiku...