Shpjegimi shkencor: Pse qielli është i kaltër?
Autori: Gazeta inFokus 16:05 | 07 June 2021
Një përgjigje e shkurtër: Kur drita e Diellit arrin në atmosferën e Tokës shpërndahet nga gazet dhe grimcat e ajrit në të gjitha drejtimet. Drita e kaltër shpërndahet më shumë se ngjyrat e tjera pasi që ka gjatësi më të vogël. Pikërisht kjo është arsyeja pse shumicën e kohës qielli duket i kaltër.
Marrë nga faqja zyrtare e NASA-s, përktheu: Shkëndije Berisha/Gazeta Express
Është e lehtë të shohim se qielli është i kaltër. Por a e keni menduar ndonjëherë pse?
Shumë njerëz tjerë të mençur e kanë menduar këtë. Dhe wshtw dashur kohë e gjatë për ta zbuluar pse.
Drita që vjen nga Dielli duket e bardhë, por në të vërtetë përbëhet nga të gjitha ngjyrat e ylberit. Kur drita e bardhë kalon përmes një prizmi, ajo zbërthehet në gjitha ngjyrat e saj.
Ashtu si energjia që kalon përmes oqeanit, edhe energjia e dritës udhëton në valë. Disa nga dritat udhëtojnë në valë të shkurtra, “të ndryshueshme”. Disa tjera udhëtojnë në valë të gjata dhe “dembele”. Valët e dritës së kaltër janë më të shkurtra se valët e dritës së kuqe.
Drita udhëton në një vijë të drejtë nëse nuk pengon diçka dhe i bën një nga këto gjëra:
e reflekton atë (pasqyra p.sh)
e përkul (prizmi p.sh)
ose e shpërndan atë (p.sh. molekulat e gazrave në atmosferë)
Sa më afër horizontit, ngjyra e kaltër e qiellit vjen duke u zbehur në të kaltër të çeltë ose në të bardhë. Rrezet e Diellit që arrijnë më afër horizontit kanë kaluar nëpër ajër më shumë sesa rrezet e Diellit që ndodhen më lartë. Derisa rrezet e Diellit që kanë kaluar nëpër gjithë këtë ajër, molekulat e ajrit e kanë shpërndarë dritën e kaltër shumë herë dhe në shumë drejtime.
Po ashtu, edhe sipërfaqja e Tokës ka reflektuar dhe shpërndarë dritën. E gjithë kjo shpërndarje i përzien ngjyrat përsëri, prandaj shihet më shumë e bardha dhe më pak kaltra.
Çka e bën perëndimin e Diellit të duket i kuq?
Derisa Dielli “ikën” nga qielli, drita e tij duhet të kalojë nëpër më shumë atmosferë për të arritur tek ju. Drita e kaltër tashmë shpërndahet më shumë, duke lejuar që drita e kuqe dhe ajo e verdhë të dominojnë më shumë drejt syve tuaj.
A e kanë edhe planetët tjerë qiellin e kaltër?
Kjo varet nga ajo që çka ka në atmosferë. Për shembull, Marsi ka një atmosferë shumë të hollë të përbërë kryesisht nga dioksidi i karbonit dhe të mbushur me grimca të imëta pluhuri. Këto grimca të imëta shpërndajnë dritën ndryshe nga gazrat dhe grimcat në atmosferën e Tokës.
Imazhi i sipërm tregon qiellin marsian me ngjyrë portokalli gjatë ditës ndërsa imazhi i poshtëm tregon qiellin me ngjyrë të kaltër në perëndim të Diellit.
Të dy imazhet u kapën nga Mars Pathfinder Lander i NASA-s. Credit: NASA / JPL
Fotografitë e marra nga “zbarkuesit” e NASA-s në Mars, kanë treguar se perëndimi i Diellit atje është i kundërti me atë që ekziston në Tokë. Gjatë ditës, qielli marsian merr një ngjyrë portokalli ose të kuqërremtë. Por derisa Dielli perëndon, qielli rreth Diellit fillon të marrë një ngjyrim të hirtë në të kaltër.
Të tjera
-
Musliu-Shoshi: Aleatët e Kosovës e kanë humbur besimin te Qeveria Kurti
Deputetja e Partisë Demokratike të Kosovës, Ariana Musliu-Shoshi ka folur mbi...
-
A do të jetë Kosova vendi i parë në botë me shumicë myslimane që do të mundësojë martesat e së njëjtës gjini?
Gazetari gjerman i “Frankurter Algemeine Zeitung”, Michael Martens pas vizitë...
-
Osmani për fjalimin e Vuçiqit në KS të OKB-së: Të vërtetën tonë nuk mundet ta sulmojë e as ta mohojë askush, e as Serbia
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, është deklaruar rreth reagimit të presid...
-
56 vjeçari gjendet i vdekür në banesën e tij në Fushë Kosovë
Një 56-vjeçar është gjetur pa shenja jete në banesën e tij në rrugën “Dardani...
-
Ambasadori britanik në Beograd: Asociacioni të formohet sa më shpejt që të jetë e mundur
Ambasadori i Mbretërisë së Bashkuar në Serbi, Edward Ferguson, ka thënë të pr...
-
Kurti takohet me deputetë gjermanë në Berlin, flasin për aplikimin e Kosovës në KiE
Në ditën e dytë të qëndrimit të tij në kryeqytetin e Gjermanisë, Kryeministri...
-
FSK zgjedh ushtarin më të mirë për vitin 2024
Forca e Sigurisë së Kosovës ka mbajtur sot ceremoninë e garës ndërkombëtare “...
-
Pas dyshimeve për keqpërdorim, konstituohet komisioni hetimor për subvencionimin e teksteve shkollore
Komisioni hetimor parlamentar për procesin e subvencionimit të teksteve shkol...
-
Projektligji për KPM-në, Deirdre Kevin: Ligjet janë në përputhje me standardet evropiane
Projektligji për Komisionin e Pavarur për Media, u diskutua sërish në Komisio...
-
Dhëndrri dyshohet se tentoi të vr*së ish vjehrrin, policia jep detaje për rastin në Dragash
Policia e Kosovës ka njoftuar se një burrë dyshohet se ka tentuar të vrasë nj...
-
“Nuk do ta shesim TikTok-un”, reagon pronari kinez në SHBA pas miratimit të ligjit që ndalon rrjetin social
Kompania mëmë kineze e TikTok, ByteDance, thotë se nuk ka ndërmend ta shesë b...
-
Blinken: Rusia pa ndihmën e Kinës nuk do arrinte të vazhdonte pushtimin e saj në Ukrainë
Rusia do të kishte vështirësi për të vazhduar pushtimin e saj në Ukrainë pa n...