Nga shmangia e ilaçeve deri tek niveli i sheqerit në gjak, si të kemi veshka të shëndetshme
Autori: Gazeta inFokus 13:33 | 21 March 2023
Sëmundja e veshkave është një vrasës i heshtur dhe mund të ndikojë në cilësinë dhe jetëgjatësinë e jetës.
Është e rëndësishme të kujdeseni maksimalisht për veshkat tuaja dhe të qëndroni të shëndetshëm. Në këtë artikull do zbuloni se si të mbroni dhe mbani veshkat tuaja të shëndetshme.
Shkaqet e sëmundjeve të veshkave
Veshkat janë organe vitale që janë përgjegjëse për të filtruar mbeturinat nga gjaku dhe për të prodhuar hormone që ndihmojnë në mbajtjen normale të niveleve të hemoglobinës dhe kockat të shëndetshme. Veshkat rregullojnë presionin e gjakut dhe e mbajnë atë nën kontroll. Më tej veshkat mbajnë ekuilibrin e elektroliteve (natriumit, kaliumit), mineraleve (kalciumit, fosforit) dhe bazës acidike.
Sëmundjet e veshkave janë dy llojesh. Njëra është dëmtimi akut i veshkave (AKI) dhe lloji i dytë sëmundja iskronike e veshkave (CKD). AKI është një dëmtim i përkohshëm i veshkave që mund të ndodhë për shkak të sëmundjeve akute si infeksionet, dehidratimi, humbja e gjakut, pickimi i gjarpërinjve, diarreja, etj. Ky lloj dështimi i veshkave shërohet brenda 4-8 javësh pasi të trajtohet shkaku i dëmtimit.
Një sëmundje e veshkave e çdo lloji që zgjat më shumë se tre muaj quhet SKK. Çdo 1 person në 4 ka një lloj dëmtimi të veshkave. Është një lloj sëmundjeje e veshkave e cila ka natyrë progresive dhe nuk do të rikthehet pasi të krijohet. Diabeti mellitus dhe presioni i gjakut janë shkaktarët kryesorë të SKK në të gjithë botën dhe janë pjesë e sëmundjeve të lidhura me stilin e jetesës.
Obeziteti, marrja e tepërt e ilaçeve kundër dhimbjeve (NSAIDs, frenuesit COC 2), marrja e medikamenteve alternative janë kategoria tjetër e zakonshme e shkaqeve që mund të çojnë në SKK. Shkaqe të tjera janë çrregullimet autoimune, infeksionet kronike të traktit urinar dhe gurët në veshka.
Në SKK ka një humbje graduale të funksionit të veshkave dhe për shkak të mosfunksionimit të veshkave, ka rritje të toksinave në gjak (ure dhe toksina të hequra nga veshkat), presion të lartë të gjakut, mbajtje të lëngjeve duke shkaktuar ënjtje, hemoglobinë të ulët, rritje të rrezikut për fraktura.
E gjithë kjo çon në shanse më të larta për një goditje në tru dhe sulm në zemër. Pasi sëmundja e veshkave të një pacienti arrin fazën 5 ku funksioni i veshkave është më pak se 15 për qind, ai ose ajo kërkon terapi zëvendësuese të veshkave në formën e dializës gjatë gjithë jetës ose transplantit të veshkave.
Simptomat e sëmundjes së veshkave
Simptomat e zakonshme të sëmundjes së veshkave janë dobësia, lodhja e lehtë, urina e shkumëzuar, ënjtja e këmbëve dhe fryrja e fytyrës, presioni i lartë i gjakut, gjaku në urinë, urinimi i dhimbshëm, etja e shpeshtë dhe dëshira e vazhdueshme për të urinuar. Ata në rrezik (diabet, hipertensivë, obezë, ata me histori familjare të sëmundjeve të veshkave) duhet të kujdesen për këto simptoma dhe të kërkojnë menjëherë udhëzime në mënyrë që të parandalohen dëmtimet e mëtejshme.
Këshilla për të mbrojtur veshkat tuaja
Si të mbani në kontroll nivelet e sheqerit në gjak:
-Synoni nivelet mesatare të sheqerit për 3 muaj (HBA1c) – 6-6,5, kontrolloni sheqernat, kreatininën në serum dhe raportet e urinës 3 mujore. Kontrolloni BP çdo muaj. Ndiqni një dietë dhe bëni ushtrime të rregullta.
-Kontrolloni marrjen tuaj të kripës: Ushqimet e përpunuara dhe ushqimet e ngarkuara me kripë mund të shkaktojnë presion të lartë të gjakut dhe si rrjedhim të dëmtojnë filtrat e veshkave.Ppra, hani më shumë fruta dhe perime të freskëta. Shmangni ushqimet e përpunuara.
-Lëreni duhanin: Duke qenë se pirja e duhanit mund të çojë në dëmtim të veshkave, sëmundje të mushkërive dhe sëmundje të zemrës.
-Ushtroni çdo ditë dhe mbani një peshë optimale: Obeziteti ose mbipesha mund të dëmtojë filtrat e veshkave. Ushtrimet e rregullta mund të ndihmojnë në mbajtjen e peshës në kufirin normal, presionin e gjakut dhe sheqernat nën kontroll. Obeziteti mund të çojë në sheqerna të larta dhe presion të gjakut dhe nga ana tjetër të shkaktojë sëmundje të veshkave.
-Hani një dietë të ekuilibruar: Një pjatë shumëngjyrëshe e mbushur me fruta të freskëta, perime, proteina, lipide dhe karbohidrate të çon në një trup dhe mendje të shëndetshme. Shmangni kripën, sheqerin dhe maida në dietën tuaj sa më shumë që të jetë e mundur. Shmangni ushqimet e përpunuara. Merrni mjaft lëngje dhe qëndroni të hidratuar
-Bëni vizita të rregullta me mjekun: Nëse përfshiheni në kategoritë me rrezik të lartë siç u përmend më lart për sëmundjet e veshkave, nevojitet një kontroll bazë 3-6 mujor me mjekun tuaj të familjes. Ai duhet të përfshijë, analizat e gjakut (sheqerit, CBC dhe kreatininës) dhe të urinës dhe kontrollin e presionit të gjakut
-Shmangni ilaçet dhe suplementet e panevojshme: Vitaminat e panevojshme, suplementet shëndetësore dhe qetësuesit e dhimbjes mund të dëmtojnë veshkat. Mos merrni asnjë pilulë pa recetë nga mjeku juaj.
Të tjera
-
Ngjarjet e datës 27 prill
Organizuar nga Zyra e Kryeministrit të Kosovës, Komisioni Qeveritar për Perso...
-
Ministria e Jashtme gjermane tregon për takimin me Kurtin
Zyra gjermane për Punët e Jashtme ka komentuar takimin që ka pasur ministrja ...
-
Osmani nesër me nderime te Memoriali për të Pagjeturit dhe për homazhe në Mejë
Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, nesër do të bëjë nderime te Memoriali për...
-
Gjiganti zviceran “Lika Group” synon ta zbukurojë Prishtinën
Klanin mund ta kenë inspirim, që në Kosovë të fillojnë një ndërtim. Kompan...
-
Tërmeti me magnitudë 5.8 ballë godet Tajvanin
Një tërmet me magnitudë 5.8 ballë ka goditur Tajvanin. Tërmeti u regjistrua m...
-
Blinken: Kemi parë prova të përpjekjes së Kinës për të ndikuar në zgjedhjet e SHBA
Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken tha se SHBA ka parë prova të përp...
-
Kurti: Kur vendet autoritare po kërcënojnë me largim, Kosova me meritë kërkon anëtarësimin në KiE
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti nëpërmjet rrjetit social Facebook, ka fol...
-
Ndërron jetë Bojan Tonçiq, gazetari serb që kundërshtoi Millosheviqin për luftën e Kosovës
Në moshën 57 vjeçare ka ndërruar jetë gazetari serb Bojan Tonçiq. Tonçiq d...
-
Abdixhiku në Hamburg këtë fundjavë, paralajmëron dy tubime
Kryetari I LDK-së, Lumir Abdixiku ka njoftuar për agjendën që do ta ketë gjat...
-
Sandulloviq-Hillit: “Duhet t’ju vijë turp nga vetja”
Politikani serb, Nikolla Sandulloviq, e ka postuar një fotografi në platformë...
-
Mbahet ceremonia e lidhjes me internet të shkollës së 100-të në Republikën e Kosovës
Ministria e Ekonomisë, përmes Projektit të Kosovës për Ekonomi Digjitale (KOD...
-
Departamenti amerikan i Shtetit demanton dyshimet e ngritura ndaj Escobarit
Pretendimi i ngritur nga Vudi [Vedat] Xhymshiti se Zëvendës Ndihmës Sekretari...