Shkarkuan tonelata me lëkura portokalli në tokën e shkretuar, 16 vite më vonë ndodh e pabesueshmja
Autori: Gazeta inFokus 13:54 | 14 November 2017
Nëse nevojshmëria industriale dhe ambientale do të bashkëpunonte me sinergjinë, rezultati do të ishte i pabesueshëm.
Një eksperiment i nisur në vitin 1997, me një hark kohor prej 20 vitesh dha rezultate të papritura.
Zbuluesit e Princeton, Daniel Janzen dhe Winnie Hallwachs u paraqitën në zyrat e kompanisë Del Oro, prodhuese e sukove të portokallit me qendër në Kosta Rika.
Propozimi i tyre ishte shumë joshës: Nëse Del Oro kishte rënë dakord të hiqte dorë nga Zona e Guanacastës, disa nga tokat e saj ngjitur me të, me qëllim që aty të mund të shkarkoheshin tonelata mbetje portokalli në këto kullota pa qenë nevoja që të paguante kostot e asgjësimit.
Duke patur parasysh koston e stërmadhe të procesit të asgjësimit të mbetjeve, kompania dakordësoi menjëherë dhe 1.000 kamionë u nisën pa hezitim në drejtim të atyre kullotave të harruara nga njeriu e natyra, raporton Konica.
Efekti në përbërjen e tokës ishte praktikisht i menjëhershëm.
Pas vetëm gjashtë muajsh, lëkura e portokallit ishte shndërruar në një shtresë kompakte argjilore balte. Prania e tyre gjithashtu kishte riaktivizuar faunën lokale, pasi dekompozimi kishte tërhequr dhe kishte bërë që insektet të shumohen.
Eksperimenti për fat të keq pati një jetë të shkurtër, pasi një kompani tjetër që vepronte në të njëjtin sektor e detyroi kompaninë Del Oro të pranonte se kishte kontaminuar një park natyror. Gjykata Supreme e Kosta Rikës e quajti shkakun e kontaminimit të bazuar në arsye dhe eksperimenti u ndërpre me ligj e u harrua për 15-20 vitet e ardhshme, derisa në vitin 2013 ekologjisti Timothy Treuer vendosi të shkonte në atë zonë për të vlerësuar kushtet.
Vështirësia e tij më e madhe ishte gjetja e zonës së saktë ku u hidhnin lëkurat e portokallit, gjë e cila i mori dy ekspedita në territor. Territori ishte transformuar plotësisht dhe toka pjellore ishte shndërruar në një pyll të begatë.
Për të kuptuar shkallën e ndryshimit, mjafton të mendosh se u deshën vite për të rigjetur tabelën prej druri që kishte qenë vendosur në mes të hendekut, tanimë i rrethuar me pemë dhe i mbuluar me bimësi.
Duke krahasuar atë xhungël me atë në zonën fqinje, të pa trajtuar me mbetje të portokalleve, Treuer jo vetëm që vuri re rritje më të madhe të pemëve, por gjithashtu një larmi më të shumë herë më të madhe speciesh të pranishme.
Se si lëvozhgat e portokallit janë në gjendje të bëjnë këtë mrekulli është ende duke u studiuar. Sipas ekspertëve, ata kanë pasur funksionin e dyfishtë të sterilizimit të tokës me aciditetin e tyre duke eliminuar barërat e këqija dhe rigjenerimin e tokës së varfër.
Eksperimenti natyrisht ka tërhequr vëmendjen e shumë njerëzve, pasi çdo ditë kemi paradoksin e mos-shfrytëzimit të mbetjeve organike duke i asgjësuar të cilat janë të pasura me ushqyes, ndërsa zona të mëdha të tokës janë të varfra pikërisht për shkak të shfrytëzimit dhe mungesës së ushqyesve.
Natyrisht, kompanitë nuk mund dhe nuk duhet të shkarkojnë mbeturina në tokë pa kontroll, por pse të mos mendojmë për fillimin e projekteve si ky në pjesë të tjera të veçanta?
Çdo gjë do të ishte e dobishme: kompanitë do të kursenin shpenzimet, parqet natyrore ose kullotat e braktisura do të rigjeneroheshin dhe do të zgjeroheshin, dhe Toka jonë e dobët mund të rimëkëmbë një pjesë të vogël të burimeve të çmuara jetike që ia marrim çdo ditë.
Të tjera
-
O’Brien pas takimit me Vuçiq: Do të bëjmë gjithçka në dorën tonë për përmbushjen e zotimit për Asociacionin
Ndihmëssekretari amerikan i Shtetit për Evropën dhe Euroazinë, James O'Brien,...
-
Tahiri: Kurti e shkeli Kushtetutën, e pranoi Asociacionin pa u skuqur fare
Ish-kryenegociatorja e Kosovës në dialogun me Serbinë, Edita Tahiri, ka thënë...
-
Nis takimi O’Brien – Vuçiq, Presidenti serb thotë se ky është një takim i vështirë
Presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, ka nisur takimin me James O’Brien, Ndihmës...
-
Nisin zgjedhjet në Indi: 969 milionë njerëz kanë të drejtë vote
Vendvotimet u hapën të premten në fazën e parë dhe më të madhe të zgjedhjeve ...
-
Analisti amerikan Daniel Serwer tregon arsyet për të cilat Serbia i frikësohet anëtarësimit të Kosovës në KiE
Serbia është aktualisht e angazhuar në një fushatë të egër për të bllokuar an...
-
Von Cramon optimiste për anëtarësimin e Kosovës në KiE, por tregon çka kërkojnë disa shtete
Raportuesja për Kosovën në Parlamentin Evropian, Viola von Cramon, është opti...
-
Votimi për largimin e kryetarëve në veri, KQZ mban mbledhje në ora 14:00
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve do të mbajë sot mbledhje, me fillim nga ora 14...
-
Shefi i CIA-s: Ukraina mund të humbë pa ndihmën e SHBA
Shefi i CIA-s paralajmëroi se Ukraina mund ta humbasë luftën pa ndihmën e SHB...
-
Bilall Kasami: Një telefonatë se Serbia po bën manovra në kufi me Kosovën, ia pamundësoi Kurtit ardhjen në Berlin
Përfaqësues së koalicionit VLEN që po garon në zgjedhjet e Maqedonisë së Veri...
-
O’Brien sot në Beograd, do të takohet me udhëheqësit e Serbisë
Ndihmëssekretari amerikan i Shtetit për Evropën dhe Euroazinë, James O’Brien,...
-
Valon Murati kritikon Kurtin: Nuk është kohë e mburrjeve
Valon Murati nga Lëvizja për Bashkim ka drejtuar kritika në drejtim të kryemi...
-
Mbesa e kosovarit të burgosur në Serbi: Nuk e dimë si është trajtuar
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës, ka konfirmuar arrestim...