Çfarë është hepatiti, si përhapet dhe si mund të trajtohet?
Autori: Gazeta inFokus 11:59 | 24 November 2021
Hepatiti është një gjendje e karakterizuar nga inflamacioni dhe, ndonjëherë, zgjerimi i mëlçisë. Ka shkaqe të ndryshme, njëra prej të cilave është infeksion nga një virus I quajtur virusi i hepatitit B. HBV është një nga pesë “viruset e hepatitit” të identifikuara deri më tani që dihet se kryesisht infektojnë mëlçinë.
Katër të tjerët janë:
- hepatiti A
- hepatiti C
- hepatiti D
- hepatiti E
HBV përhapet përmes kontaktit me gjak ose lëngje të tjera të trupit nga një person i infektuar. Ekspozimi mund të ndodhë, për shembull, përmes ndarjes së gjilpërave për përdorimin e drogës IV ose përmes seksit të pambrojtur. Njerëzit të cilët jetojnë ose udhëtojnë në zona të botës ku hepatiti B është i përhapur, kanë një rrezik më të madh. Nënat që janë të infektuara mund të kalojnë infeksionin tek bebet e tyre, zakonisht gjatë ose pas lindjes. Virusi nuk përhapet përmes kontaktit rastësor, si mbajtja e duarve, kollitja ose teshtitja. Sidoqoftë, virusi mund të mbijetojë jashtë trupit deri në shtatë ditë, përfshirë në gjak të tharë, dhe mund të kalohet duke ndarë sende të tilla si rroje ose furça dhëmbësh me një person të infektuar.Vaksinat efektive të hepatitit B janë në dispozicion prandaj edhe në kujdesin shëndetësor filluan të vaksinojnë foshnjat gjatë lindjes. Kursi i infeksioneve HBV mund të ndryshojë nga një formë e butë që zgjat vetëm disa javë në një formë më serioze kronike.
Ndonjëherë HBV kronike çon në komplikime serioze si cirroza ose kanceri i mëlçisë.
Disa nga fazat ose format e ndryshme të hepatitit B përfshijnë: Infeksion akut – prania e shenjave dhe simptomave tipike me një test HBV pozitiv.Infeksion kronik – infeksion i vazhdueshëm me virusin e zbuluar nga testet laboratorike të shoqëruara nga inflamacioni i mëlçisë. Bartësi infektiv – infeksion i vazhdueshëm (i përcaktuar nga testet HBV) por asnjë inflamacion i mëlçisë (transportuesi është dikush që mund të duket se është në gjendje të mirë shëndetësore, por strehon virusin dhe mund të infektojë potencialisht të tjerët). Infeksion i zgjidhur ose joaktiv – nuk ka më asnjë dëshmi të infeksionit; testet e antigjenit viral dhe ADN-së janë negative dhe nuk ka shenja ose simptoma të inflamacionit të mëlçisë (megjithëse, në shumë raste, virusi është i pranishëm në një gjendje joaktive në mëlçi dhe mund të riaktivizohet). Riaktivizimi – kthimi i infeksionit HBV (zbuluar nga testet HBV) me dëmtim të mëlçisë në një person që ishte transportues ose që kishte një infeksion të zgjidhur, joaktiv. Kjo më së shpeshti ndodh tek personat e trajtuar me kimioterapi për kancer ose me ilaçe që shtypin sistemin imunitar të përdorur për trajtimin e sëmundjeve autoimune ose pas transplantimit të organeve. Mund të ndodhë edhe gjatë trajtimit të hepatitit C (HCV) te njerëzit që gjithashtu kanë qenë të ekspozuar ndaj HBV në të kaluarën.Megjithëse një infeksion potencialisht serioz, infeksioni akut HBV zakonisht zgjidhet vetë në shumicën e të rriturve. Foshnjat dhe fëmijët kanë tendencë të zhvillojnë një infeksion kronik më shpesh sesa të rriturit.
Përafërsisht 90% e foshnjave të infektuara me HBV do të zhvillojnë një gjendje kronike. Për fëmijët midis moshës një dhe pesë vjeç, rreziku i zhvillimit të hepatitit kronik bie në mes 25% dhe 50%. Mbi moshën 5 vjeç, më pak se 5% e infeksioneve HBV bëhen kronike.Shumica dërrmuese e atyre me infeksione kronike nuk do të kenë simptoma.
Për infeksione akute, simptomat (kur janë të pranishme) janë shumë të ngjashme me ato të llojeve të tjera të hepatitit akut, megjithëse nuk shfaqen simptoma në mbi gjysmën e atyre me infeksion akut HBV. Simptomat përfshijnë ethe, lodhje, vjellje, të vjella dhe verdhëza. Me hepatit akut, mëlçia dëmtohet dhe nuk është në gjendje të funksionojë normalisht. Mund të mos përpunojë toksina ose produkte të mbeturinave siç është bilirubina për largimin e tyre nga trupi. Gjatë rrjedhës së sëmundjes, nivelet e bilirubinës dhe enzimave të mëlçisë në gjak mund të rriten. Ndërsa testet si bilirubina ose një panel i mëlçisë mund t’i tregojnë një mjeku të kujdesit shëndetësor se dikush ka hepatit, ato nuk do të tregojnë se çfarë e shkakton atë. Testet që zbulojnë infeksionin me një virus hepatiti mund të ndihmojnë në përcaktimin e shkakut. Ndërsa testet tjeranuk janë specifike vetem për HBV, teste të tjera të mëlçisë si aminotransferaza aspartate (AST), alanine aminotransferaza (ALT), dhe gamma-glutamyl transferaza (GGT) mund të përdoren për të monitoruar përparimin e sëmundjes. Në disa raste, mund të bëhet një biopsi e mëlçisë për të vlerësuar se sa dëm i ka shkaktuar mëlçisë.
Pse duhet te testoheni per HBV-Kryesisht për të kontrolluar dhe diagnostikuar infeksionin akut ose kronik të hepatitit B (HBV), për të zbuluar një infeksion të mëparshëm, të zgjidhur të hepatitit B, ose ndonjëherë për të udhëhequr dhe monitoruar trajtimin. Kur duhet te testoheni -Kur keni faktorë rreziku për infeksion HBV ose kur keni shenja dhe simptoma të hepatitit, të tilla si verdhëza ose nivele të ngritura të pashpjegueshme ne gjak të alanine aminotransferazës (ALT), një enzimë e lidhur me mëlçinë; kur keni një gjendje që kërkon kimioterapi ose ilaçe që ulin sistemin tuaj imunitar; kur jeni duke u trajtuar për HBV ose hepatit C (HCV); kur është e paqartë nëse keni imunitet dhe mjeku juaj i kujdesit shëndetësor po mendon t’ju japë vaksinën e hepatitit B.Hepatiti B është një infeksion i mëlçisë i shkaktuar nga virusi i hepatitit B (HBV). Testet e gjakut të hepatitit B zbulojnë proteina virale (antigjene), antitrupa që prodhohen si përgjigje ndaj një infeksioni, ose zbulojnë ose vlerësojnë materialin gjenetik (ADN) të virusit. Modeli i rezultateve të testit mund të identifikojë një person që ka një infeksion aktiv aktual, ishte ekspozuar ndaj HBV në të kaluarën, ose ka imunitet si rezultat i vaksinimit. Testet e hepatitit B mund të referohen kur dikush ka shenja dhe simptoma që ofrojë informata per hepatit akut si –ethe,lodhje,humbje e oreksit ,nauze, të vjella,dhimbje barku,urinë e errët,jashtqitje të zbehtë,dhimbje në nyje, verdhëz. Testet e hepatitit B mund ti kerkoni kur rezultatet dhe testet rutinë si ALT dhe / ose AST jane te ndryshuara. Një test për antigjenin të hepatitit B (HBsAg) mund të jetë më i miri për ekzaminim ne kategoritë me me shume mundesi për të fituar hepatit B si p.sh. Njerëzit e lindur në zona ku ka me shume raste me HVB , njerëzit qe nuk mund të vaksinohen dhe prindërit e cilëve mund të jene bartes , homoseksualet , personat që mund të kene enzima të mëlçisë (ALT dhe AST) te ngritura, njerëzit qe punpjne ne kujdesin shendetesore ,ata qe transplantojne organe, njerëzit me sëmundje të veshkave si insuficienca, gratë shtatzëna, foshnjat e lindura nga nenat me infeksion të hepatitit B, partnerë seksual me HBV, ata të infektuar me HIV ose HCV, individët që gjenden në ambientet korrektuese, njerëzit që injektojnë drogë, njerëzit që dhurojnë gjak, plazma, ind, organe ose spermë.
Kur testet e hepatitit B përdoren për të monitoruar personat me infeksione kronike të hepatitit B, ato mund të kryhen rregullisht. Antigjeni sipërfaqësor i hepatitit B (HBsAg) dhe antigjeni i hepatitit B (HBeAg), shpesh së bashku me ADN HBV, maten zakonisht rreth çdo 6 muaj deri në një vit pasi që, tek disa njerëz, HBeAg (dhe, më rrallë, HBsAg) do të largohen vete. Në ata që janë duke u trajtuar për teste kronike të HBV, HBeAg dhe HBV ADN mund të përdoren për të përcaktuar nëse trajtimi është i suksesshëm.
Shënim: Ekzistojnë disa tipe (shtame) të HBV që nuk e bëjnë antigjenin elektronik. Në zonat ku këto shtame të HBV janë të zakonshme (në Lindjen e Mesme dhe Azi), testimi për HBeAg nuk është shumë i dobishëm. Në këto raste, një rezultat negativ HbeAg nuk do të thotë domosdoshmërisht që personi nuk është infektiv; mund të jetë që personi të infektohet me një tendosje që nuk e bën antigjenin elektronik.
Trajtimi monitorues i infeksionit kronik: Nëse rezultatet nga testimi fillestar dhe përcjellës tregojnë se një person ka hepatit kronik B, atëherë individi mund të mjekohet me ilaçe dhe efektiviteti i këtij trajtimi mund të monitorohet duke përdorur testet për antigjenin HBe dhe HBs dhe antitrupat dhe ADN HBV : Nëse HBsAg bëhet negativ dhe anti-HB bëhet pozitiv gjatë trajtimit , kjo zakonisht tregon që trajtimi është efektiv dhe se trajtimi mund të ndërpritet pas një 6-12 muaj shtesë.Nëse HBeAg bëhet negativ dhe anti-HBe bëhet pozitiv gjatë trajtimit, kjo zakonisht tregon se është efektive dhe se trajtimi mund të ndërpritet pas 6-12 muajve , megjithëse virusi mund të rishfaqet më vonë, kështu që monitorimi i vazhdueshëm është i nevojshëm. ADN HBV mat sasinë e virusit të pranishëm në gjak. Një rezultat i lartë zakonisht nënkupton që virusi po përsëritet në mënyrë aktive dhe se trajtimi nuk është efektiv. Një rezultat i ulët ose ai që raportohet si nën një kufi më të ulët (asnjë i zbuluar) do të thotë që virusi nuk është i pranishëm ose është i pranishëm në numra kaq të ulët sa nuk mund të zbulohet. Kjo zakonisht tregon që terapia është efektive në kontrollin e replikimit të virusit; megjithatë, virusi mund të rishfaqet nëse trajtimi është ndalur.
Edhe keto duhet ti dini -Edhe nëse nuk keni simptoma, një infeksion HBV mund të dëmtojë mëlçinë tuaj dhe ju mund ta përhapni infeksionin te të tjerët. Për këtë arsye, është e rëndësishme të testoheni nëse mendoni se keni qenë të ekspozuar ndaj HBV.Analizat e gjakut ekzaminojnë të gjithë panelin për virusin e hepatitit B (ADN HBV), antigjenin sipërfaqësor të hepatitit B (HbSAg) dhe antitrupat thelbësorë të hepatitit B (anti-HBc).Pacientet duhet te njoftohen për çdo reagim pozitiv të konfirmuar. Njerëzit të cilët marrin një njoftim në lidhje me infeksionin e mundshëm me hepatit B duhet të vizitojnë ofruesin e tyre të kujdesit shëndetësor për testime të mëtejshme. Mjeku i kujdesit shëndetësor do të urdhërojë teste shtesë për të bërë një diagnozë të duhur dhe të përcaktojë nëse është i nevojshëm trajtimi.
Nëse jeni të ekspozuar ndaj HBV dhe nuk jeni vaksinuar, një infeksion mund të shmanget duke marrë një doze me globulin imune të hepatitit B (HBIG) brenda 24 orëve dhe në mënyrë tipike do t’ju jepet edhe doza e parë e vaksinës së hepatitit B.Një test është në dispozicion për të përcaktuar llojin specifik e virusit të hepatitit B që po shkakton infeksionin e një personi. Ky quhet genotyping HBV. Sidoqoftë, ky testim aktualisht përdoret kryesisht në ambiente kërkimore dhe jo për qëllime klinike.
Beso në më t’mirët 💚
☎ Laboratori: 049 520 056 & 049 520 078
☎ Klinika: 048 520 001
☎ Për testim PCR: 048 520 003
📌 Rr Fadil Hoxha, Lagja Kalabria Obj.EXDC Kati-2, Prishtinë
Të tjera
-
Parashikimi i motit për të hënën
Për të hënën parashikohet të mbajë mot i vranët, ku pritet depërtimi i një ci...
-
Donald Trump emëron gjeneralin Keith Kellogg si të dërguarin e tij special për Ukrainën dhe Rusinë
Presidenti i zgjedhur Donald Trump ka zgjedhur Gjeneralin Keith Kellogg si të...
-
Kurti ua lypë mërgimtarëve 74 mijë vota: Paramendojeni çka bojmë me na i dyfishu ju votat
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka kërkuar nga mërgimtarët më shumë vota...
-
Bedri Hamza takon profesorin e tij: Ato që i thotë, ka me i realizu, se ia njoh karakterin dhe mentalitetin
Kandidati për kryeministër nga radhët e PDK-së, Bedri Hamza, në rrjetet e tij...
-
Kush është fajtori kryesor për moskalimin e marrëveshjeve ndërkombëtare?
Ani pse pas një takimi të Albin Kurtit më kreun e PDK-së, u votuan disa marrë...
-
“Ka qenë i veçantë, një djalë i sjellshëm, i urtë, me të gjitha notat 5-she, ato që i premton edhe i realizon”, profesor Xhaferi vlerëson lart nxënësin e tij Bedri Hamzën
Kandidati i PDK-së për kryeministër, Bedri Hamza, ka takuar profesorin e tij,...
-
Bejta falënderon stafin e Komunës së Prishtinës për punën e palodhshme: Viti tjetër, edhe me më shumë suksese
Kandidatja për deputete nga LDK, Fiknete Bejta, ka publikuar disa fotografi n...
-
Pasaporta e Kosovës në mesin e 10 pasaportave të botës që kanë shënuar përmirësimin më të madh
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, është shprehur se viti 2024 ka qenë viti...
-
Kërkohet ndihmë për 16-vjeçarin nga Istogu që vuan nga Leukemia, ka nevojë për shërim jashtë vendit!
Familja Dani nga Kërrnina e Istogut kërkon ndihmë për shërimin e djalit ! ...
-
Incidenti në Novi Sad, mijëra njerëz protestọjnë kundër regjimit të Vuçiqit
Studentët, të cilët prej javësh i kanë bllokuar fakultetet në Universitetin e...
-
Elezi: Mbi 58 mijë kërkesa për regjistrim të votuesve jashtë Kosovës
Zëdhënësi i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ), Valmir Elezi, ka njoftuar...
-
Java nis me reshje bore – Parashikimi i motit për pesë ditët e ardhshme
Moti nga e hëna parashihet të jetë i ftohtë dhe me reshje të herëpashershme b...