Irani dhe Emiratet e Bashkuara Arabe (EBA) janë akuzuar për shkelje të një embargoje të armëve të OKB-së duke furnizuar me dronë palët ndërluftuese në luftën sudaneze. Bazuar në provat e mbledhura, BBC thekson se një dron i përdorur nga grupi paraushtarak Rapid Support Force (RSF) është vërejtur duke lëshuar predha mortajash me shenja që tregojnë se predhat ishin nga Serbia.

Sipas BBC, provat janë shfaqur se RSF po përdor drone të prodhuar nga komponentë komercialë, të cilët janë në gjendje të hedhin predha mortajash 120 mm.

Fotot dhe videot në rrjetet sociale tregojnë se shumë prej këtyre dronëve janë rrëzuar nga ushtria sudaneze. Brian Kasner, një ekspert armësh në Amnesty International, thotë se Emiratet e Bashkuara Arabe (EBA) furnizojnë RSF-në me armë.

“Emiratet e Bashkuara Arabe furnizojnë aleatët e tyre me të njëjtat dronë në zona të tjera konflikti, si Etiopia dhe Jemeni.

“Droni hodhi garancitë me shenja nga Serbia dhe ne gjetëm prova se armët nga Serbia mbërritën në Sudan nga Emiratet e Bashkuara Arabe”, shpjegoi ai.

Sipas një raporti të OKB-së të paraqitur në Këshillin e Sigurimit në fillim të këtij viti, ekspertët e monitorimit të aviacionit vunë re një transport ajror përmes të cilit dyshohet se u transportuan armë nga Emiratet e Bashkuara Arabe në RSF, një pretendim i mohuar nga zyrtarët e Emirateve të Bashkuara Arabe për të cilin u fol nga BBC.

Rruga fillon nga aeroporti i Abu Dhabit, kalon nëpër aeroportet e Nairobit dhe Kampala, përpara se të përfundojë në aeroportin e Çadit, disa kilometra nga kufiri perëndimor i Sudanit, ku RSF ka bazën e saj. Raporti i OKB-së citon gjithashtu burime lokale dhe grupe ushtarake të kenë thënë se armët shkarkohen nga avionët disa herë në javë.

Zyrtarët e Emirateve të Bashkuara Arabe kanë mohuar vazhdimisht se avionët mbanin armë, duke thënë se në vend të kësaj ata po dërgonin ndihma humanitare. Në një deklaratë, një zyrtar qeveritar i tha BBC-së se Emiratet e Bashkuara Arabe ishin të përkushtuara për të kërkuar një “zgjidhje paqësore për konfliktin në vazhdim”.

“Ndihmë” nga Irani

Kur bëhet fjalë për forcat ushtarake të Sudanit, BBC zbulon se ata marrin ndihmë të armatosur nga Irani. Në fillim të janarit 2024, një video e një droni ushtarak të rrëzuar nga forcat RSF u shfaq në rrjetin “X”.

Sipas Wim Zwijnenburg, një ekspert i dronëve dhe kreu i projektit të çarmatimit humanitar në organizatën holandeze të paqes PAKS, rrënojat, motori dhe bishti i tij i ngjanin një droni të prodhuar nga Irani i quajtur Mohajer-6.

Mohajer-6 është 6.5 metra i gjatë, mund të fluturojë deri në 2000 km dhe të kryejë sulme ajrore me municione të drejtuara në rënie të lirë. Zwijnenburg identifikoi versionin e dytë të dronit në një imazh satelitor të bazës ushtarake Wadi Seidna, në veri të Khartoum, të marrë tre ditë më vonë.

“Këta dronë janë shumë efektivë sepse mund të identifikojnë me saktësi objektivat me trajnim minimal”. Ky është një tregues i mbështetjes aktive të Iranit për ushtrinë sudaneze”, thotë ai, megjithëse Këshilli Drejtues i Sudanit ka mohuar blerjen e armëve nga Irani.

Në fillim të dhjetorit, një aeroplan pasagjerësh Boeing 747 që i përkiste transportuesit iranian të mallrave Keshm Fars Air u ngrit nga aeroporti i Bandar Abbas në Iran, duke u nisur drejt Detit të Kuq përpara se të zhdukej nga radarët. Disa orë më vonë, satelitët regjistruan një avion të të njëjtit lloj në aeroportin e Port Sudanit në lindje të vendit, ku janë vendosur zyrtarët e ushtrisë sudaneze.

E njëjta gjë ndodhi edhe pesë herë të tjera deri në fund të janarit, në të njëjtin muaj që u dokumentua përdorimi i dronëve iranianë. Keshm Fars Air përballet me sanksione të SHBA-së lidhur me akuzat e shumta për transportimin e armëve dhe luftëtarëve nëpër Lindjen e Mesme, veçanërisht në Siri, një nga aleatët kryesorë të Iranit.

Shkelje e rezolutës së OKB-së

Dronët që dyshohet se janë importuar nga të dyja palët në luftën civile shkelin një rezolutë të Këshillit të Sigurimit të OKB-së të vitit 2005 që ndalonte furnizimin me armë për qeverinë sudaneze dhe fraksionet e armatosura në Darfur.

“Këshilli i Sigurimit duhet të marrë përgjegjësinë dhe të shikojë situatën në Sudan, urinë dhe numrin e njerëzve të vrarë dhe të zhvendosur, dhe menjëherë të zbatojë një embargo gjithëpërfshirëse të armëve në të gjithë Sudanin,” thotë Kasner.

Që nga shfaqja e dronëve në qiejt e Sudanit, situata në terren ka ndryshuar pjesërisht. Ushtria sudaneze arriti të thyejë rrethimin e vendosur në disa lokacione.

Ndërkohë, forcat e RSF-së u tërhoqën nga disa vendbanime në perëndim të kryeqytetit. Ky ndryshim, sipas bashkëbiseduesit të BBC-së, ka ndodhur falë dronëve iranianë.

BKS-ja kërkon nga Institucionet që sigurimi për bujqit të bëhët obligativ

Sponsoruar