Veshja e gruas mirditase shpallet “Kryevlerë Kombëtare e Trashëgimisë Kulturore Jomateriale”
Autori: Gazeta inFokus 09:07 | 24 December 2023
Veshja e mrekullueshme e gruas mirditase, e mbushur me simbole mitike dhe kulti, ështe shpallur “Kryevlerë Kombëtare e Trashëgimisë Kulturore Jomateriale”.
Me propozim të Qendrës “Unioni Mirdita”, Këshilli Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore Jomateriale, drejtuar nga ministrja e Kulturës së Shqipërisë, Elva Margariti pasi shqyrtoi dosjen, vendosi që kjo veshje që ka shoqëruar në shekuj gruan e krahinës së Mirditës të shpallet pasuri kombëtare, njofton ministria e Kulturës, përcjell Klankosova.tv.
Veshja e Gruas së Mirëditës është një nga objektet më unike të trashëgimisë jomateriale e cila mbart elementë autentikë kulturorë etnografikë, sikurse krahina e Mirditës.
Dëshmitë e para të krijimit të kësaj veshjeje vijnë nga Mesjeta, por në qëndismat e gunës (xhupit) të gruas mirditase janë të ruajtura shumë simole mitike dhe kulti që i përkasin kulturës së hershme iliro-arbërore.
“Sipas studimit të akademikut Mark Tirta në gunën e trevës së Mirditës, Pukës, Lezhës, Krujës, Matit ndeshet dendur simboli i diellit në formë kryqi, në ngjashmëri me svastikën, rrathë koncentrike, elementë këta të kulturës ilire. Pjesët e veshjes përbëhen nga 14 elementë tradicionalë”, thuhet në njoftimin e ministrisë.
Shtrirja gjeografike e përdorimit të kësaj veshjeje përfshin gjithë krahinën e Mirditës që ndryshe quhen 12 katundet e bajrakëve (flamujve): Oroshi, Spaci, Kuzhneni, Dibri, Selita, Kthell, Rraza, Kryezezi, Bulgri, Vela dhe Manatia. Veshja etnografike e Mirditës është përdorur edhe nga gratë katolike në Luzë e në zonën e Kurbinit.
Veshja mirditase përmendet për herë të parë në vitin 1610 në një relacion të Argjipeshkvit të Tivarit, dhe më pas në fund të shek XIX nga studiuesi dhe konsulli francez në Shkodër Alexandre Degrande, në librin e tij “Kujtime nga Shqipëria e Epërme”, botuar në vitin 1901.
Veshja mirditase përmendet edhe në kujtimet e Edith Durham, si dhe nga studiues dhe udhëtarë të tjerë të kohës.
“Një vlerësim maksimal për këtë veshje ka bërë etnologia franceze, Jacqueline Benezech në vitet ’30, e cila pas një udhëtimi studimor citon ‘vështirë të imagjinoja kostum më hijerëndë dhe njëkohësisht më të jashtëzakonshëm nga bukuria dhe me një prerje aq mjeshtërore….’”.
Të tjera
-
Policia arreston personin që ishte arratisur nga burgu i Gjilanit
Policia e Kosovës ka njoftuar se kanë arritur që ta arrestojnë një të dyshuar...
-
“Qeveria gjermane më në fund fitoi respektin e ekstremistit të Trump” – Eurodputeti gjerman ironizon me Richard Grenell
Eurodeputeti gjerman, Reinhard Butikofer, ka shpërndarë postimin e Richard Gr...
-
Ministri francez: Çështja e Kosovës mund të shkaktojë përçarje në KiE
Ministri francez për Çështjet Evropiane, Jean-Noel Barrot, tha sot se Franca ...
-
Policia franceze vret një person që tentoi t’i vinte flakën një sinagoge
Policia franceze ka vrarë një person të armatosur i cili po tentonte t’i vint...
-
ASK: Nuk ka rënie të madhe të numrit të popullësisë
Sot përfundon procesi i regjistrimit të popullsisë, ekonomive familjare dhe b...
-
Arrestohet në Ferizaj, kërkohej për një vrἀsje në tentativë
Policia e Kosovës ka arrestuar një person mbrëmjen e së enjtes, i cili ishte ...
-
Një kompani e drejtuar nga shqiptari, shpallet kompania më e suksesshme në Itali
Kompania LATEL është shpallur kompania më e mirë në pronësi të huaj për perfo...
-
“Shtylla e familjes” – Prindon Sadriu me urim të veçantë për ditëlindjen e gruas Presidente
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, po feston ditëlindjen e saj të 42-të. ...
-
Pengoi personat zyrtarë në kryerje të detyrës, arrestohet gruaja në Mitrovicë
Një grua është arrestuar në Mitrovicë pasi që e njëjta dyshohet se ka penguar...
-
Prishtinë: Një qytetar raporton se u sulmuἀ dhe u kἀnos me ἀrmë, policia në ndjekje të të dyshuarit
Një person në Prishtinë ka raportuar se është sulmuar dhe është kanosur me ar...
-
Presidentja Vjosa Osmani mbushë 42 vjet
Presidentja Vjosa Osmani ka mbushur sot 42 vjet. E lindur në Mitrovicë, Os...
-
Ka vdẹkur ish-kryetari i Pejës
Të premten në orët e para të mëngjesit, pas një sëmundjeje, ka vdekur veprimt...