Studimi i fundit vërteton se truri i adoleshentëve është plakur më shpejt gjatë pandemisë
Autori: Gazeta inFokus 09:27 | 10 September 2024
Truri i adoleshentëve është “plakur” më shpejt për shkak të pandemisë dhe bllokimeve, me maturim të përshpejtuar, i cili është më i theksuar tek vajzat që kanë parë një zhvillim mesatar të trurit prej 4.2 vjetësh më shumë dhe 1.4 vjet tek meshkujt.
Kjo u zbulua nga një studim nga Universiteti i Uashingtonit në Seattle, i botuar në revistën e Akademisë Kombëtare të Shkencave të Shteteve të Bashkuara (Pnas).
Studimi nxjerr në pah se fenomene të këtij lloji vërehen shpesh tek fëmijët që i nënshtrohen kronikisht stresit të rëndë dhe kanë efekte negative në shëndetin mendor të ardhshëm.
“Adoleshenca është një periudhë e ndryshimeve dramatike në zhvillimin emocional, të sjelljes dhe social” shpjegojnë studiuesit. Në të njëjtën kohë, ndryshime të shumta ndodhin në strukturën e trurit, që përfshijnë gjithashtu rrallimin e korteksit cerebral, shtresës së jashtme të indeve në tru.
Është ky tregues që studiuesit matën në 160 të rinj nga 9 deri në 17 vjeç, të cilët u përfshinë në një studim që filloi në vitin 2018, me synimin për të vlerësuar ndryshimet në strukturën e trurit gjatë adoleshencës. Por me mbërritjen e Covid, grupi, i cili duhej të kryente rivlerësimin në vitin 2020, i vonoi testet deri në vitin 2021. Në atë pikë, ekspertët vendosën të studionin, jo më zhvillimin e adoleshentëve, por efektet e bllokimit në trurin e tyre. Duke filluar nga të dhënat e vitit 2018, studiuesit krahasuan zhvillimin aktual të kampionit të tyre me një model të hollimit kortikal që është i pritshëm gjatë adoleshencës.
Testet e kryera tek adoleshentët në vitin 2021 treguan hollim të tepruar të korteksit cerebral në krahasim me modelet e referencës, shkruan A2. Kjo, sipas ekipit, mund të lidhet me kufizimet në marrëdhëniet sociale gjatë fazës së parë të pandemisë. Fenomeni ishte shumë më i theksuar tek vajzat, tek të cilat hollimi prekte gjerësisht korteksin cerebral, ndërsa te djemtë ishte i kufizuar në korteksin vizual.
Për studiuesit, dallimet mund të lidhen me vlerën e ndryshme që kanë marrëdhëniet shoqërore për të dy gjinitë. “Për gratë, marrëdhëniet me bashkëmoshatarët janë jetike për zhvillimin e identitetit personal, ato gjithashtu mbështeten në këto marrëdhënie për mbështetje emocionale më shumë se burrat,” shkruajnë studiuesit.
Edhe studime të tjera të mëparshme kanë arritur në përfundimin se truri i adoleshentëve është plakur më shpejt pas Covid-19.
Të tjera
-
Xhandarmëria serbe provokon në Merdare, shkel vijën kufitare me Kosovën
Sot rreth orës 18:20, tek pala serbe në stacionin policor kufitar në Merdarë ...
-
Ministri Maqedonci: 45 serbë sherbejnë në Ushtrinë e Kosovës
Ministri i Mbrojtjes, Ejup Maqedonci, u pyet nëse në Ushtrinë e Kosovës ka pj...
-
Aktivistja shqiptare në Sanxhak shkruan për Albin Kurtin, rreshtohet me “zemër e shpirt” me të dhe Vetëvendosjen
Amina Nuraj, aktiviste në Sanxhak, ka shkruar një postim për kryeministrin Al...
-
“Ushtarët pa bukë”, Ministri i Mbrojtjes: Kjo është fushata më e ashpër, ushtarët kanë tri shujta
Gjatë ditës opozita ka mbajtur seancë të jashtëzakonshme për çështjen e ushqi...
-
Kurti takim me Scholz pas Samitit, flasin për dialogun – i kërkon mbështetje për heqjen e masave të BE’së
Kryeministri Kurti, i shoqëruar nga ministri i Kulturës Çeku ka zhvilluar tak...
-
Mesazhet: Dejona Mihali vendos kur të ndalet rryma në Kosovë, e kur jo
Dejona Mihali me pozitë koordinatore e komiteteve në Vetëvendosje, pa asnjë p...
-
Musliu-Shoshi: Shumë e vërtetë që Dejona kontrollon gjithçka, me urdhër të Albinit
Deputetja e PDK-së, Ariana Musliu-Shoshi ka reaguar pas daljes në publik të d...
-
Mehmetaj për bisedat e Dejona Mihalit dhe Nagip Krasniqi: Nuk do duhej të komunikonin fare
Sot është publikuar një bisedë mes Dejona Mihalit dhe Nagip Krasniqi.“A po vj...
-
Rrahmani: Nuk do të ketë koalicion me ata të cilët inicojnë ligje për ndërrim të gjinisë
Eman Rrahmani nga Lista për Familjen, thotë se nuk do të bashkëpunojnë apo nu...
-
FAST Kosova arreston një person të kërkuar me urdhërarrest nderkombëtar
Policia e Kosovës, konkretisht ILECU-FAST KOSOVA, në vazhdën e bashkëpunimit ...
-
Abdixhiku në Podujevë: Llapi do t’i prijë ringritjes sonë të madhe
Kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), Lumir Abdixhiku, është takua...
-
Bislimi takohet me Zhivkoviq, flasin rreth bashkëpunimit të qeverisë me UNDP-në
Sot, zëvendëskryeministri Besnik Bislimi, priti në takim Ndihmëssekretaren e ...