Revolucioni digjital
Autori: Gazeta inFokus 10:25 | 06 July 2018
Sistemi bankar në Kosovë është zhvilluar bashkë me shtetin e Kosovës. Pas lufte, është dashur të fillohet nga e para në konsolidimin e sistemit bankar. Për të filluar sistemin bankar, në atë kohë misioni ndërkombëtar i UNMIK-ut është dashur të krijojë infrastrukturën ligjore, e cila ka të bëjë me Rregulloret që kishin fuqinë e ligjeve si dhe rregullat.
Pas funksionalizimit të infrastrukturës ligjorë u themeluar edhe Autoriteti i cili në arë kohë njihej si BPK apo Autoriteti Bankar dhe i Pagesave të Kosovës.
Ky Autoritet filloi licencimin e bankave të para komerciale. Misioni primar i këtyre bankave ishte të pranonin depozita në njërën anë dhe në anën tjetër të jepnin kredi të ndryshme. I tërë ky aktivitet mbulohej përmes kontakteve direkte në mes klientëve dhe bankës. Për depozitim duhej të jesh prezent në bankë, gjithashtu edhe për kredi, apo për pagesa të ndryshme duhej të ishe prezent në bankë. Kjo mënyre e funksionimit të sistemit bankar në Kosovë shkaktonte tollovi të mëdha në radhë për të marrë shërbimet e nevojshme.
Bankat komerciale për të ofruar shërbimet e tilla me qëllim të eliminimit të këtyre fenomeneve rrisnin numrin e punëtorëve e sidomos në ato aktivitete të cilat kishin kontakt direkt me klientelën. Përveç shtimit të numrit të punëtorëve, apo edhe pikave, bankat komerciale ishin përkushtuar që të investonin ne risitë e teknologjisë me qëllim të përcillnin trendët ne këtë sektor. Sistemin tonë, shumë e ka ndihmuar edhe prezenca e shumë aktorëve në nivel ndërkombëtar, ku kanë sjellë tërë teknologjinë dhe risitë ne këtë sektor.
Sot pas një periudhe 19 vjeçare mund të konstatojmë që sistemi bankar është në hap me kohën dhe të gjitha trendët në ofrimin e shërbimeve bankare përmes inovacioneve të ndryshme, të cilat edhe njihen si FINTECH.
Fintech-u ka të bëje me të gjitha inovacionet në financa përmes teknologjisë. Në çfarë mënyre ofron shërbime tek ne nga sektori bankar. Fillimisht shumë shërbime dhe transaksione mund të kryhen përmes e-bankingut, tablet apo mobil të cilët përdorin internetin, si përcjellja e llogarisë për të gjitha transaksionet, pagesat e ndryshme si ato individuale apo të biznesit, pa pasur nevojë të jesh prezent në radhë si më parë.
Gjithashtu një gjë të tillë na ofron edhe M-Bankingut, ku përmes telefonit mund t’i bësh të gjitha aktivitetet sikur të ishe në bankë. Një tjetër risi është edhe ATM (bankomati), ku klienti mund të bëjë tërheqje të parave nga llogaria e tij 24/7, ndërsa viteve të fundit edhe depozitimin mund ta bëje në çdo kohë sipas interes të klientit.
Kemi edhe pagesa të ndryshme përmes POS-ave (terminalet e pagesave). Qasja në shërbimet e këtyre bankave mundësohet përmes aktualisht 238 degëve dhe nëndegëve, 522 ATM-ve dhe 10,589 POS dhe 226,576 llogarive e-banking.
Përmes këtyre shifrave shohim që klientela çdo ditë e më shumë po largohet nga kontakti direkt me bankën.
Në bazë të statistikave shohim që Kosova qëndron mirë me ofrimin e shërbimeve bashkëkohore sikur vendet në rajon. Kjo ka ndikuar që Kosova të ketë këtë performancë për shkak të strukturës së pronësisë së bankave, ku nga 10 banka komerciale 8 nga to vijnë nga vende të ndryshme të botës. Ku qëndron Kosova në relacion me rajonin në përdorimin e këtyre aplikacioneve dhe inovacioneve financiare dhe bankare. Sa i përket shtrirjes dhe dendësisë së rrjetit bankar, duke nënkuptuar bankomatët, terminalet POS, si edhe përdorimin e e-bankingut, Kosova nuk qëndron keq në krahasim me vendet e rajonit dhe në përgjithësi me ato të Evropës Juglindore dhe Qendrore. Kjo më shumë vërehet nëse krahasimi bëhet për numrin aparateve, kartelave dhe të llogarive e-banking për kokë banori, apo për një kilometër katrorë. Megjithatë, janë disa faktorë që edhe këtu kanë ndikim, si sipërfaqja, densiteti, shkalla e zhvillimit ekonomik, si edhe numri e vlera e transaksioneve bankare.
Në mesin e dymbëdhjetë vendeve (Kosova, Shqipëria, Çekia, Turqia, Serbia, Sllovenia, Bullgaria, Hungaria, Bosnja e Hercegovina, Mali i Zi, Kroacia dhe Maqedonia), Kosova ka sipërfaqen më të vogël, kurse me popullatë ia kalon vetëm Malit të Zi.
Mirëpo, ka densitetin më të lartë. Karakteristikë e veçantë e vendeve të Ballkanit është rritja shumë e shpejtë si e ATM-ve, POS terminaleve dhe e llogarive e-banking.
Kjo ka ndodhur kryesisht për shkak të faktit se këto vende vonë kanë filluar me modernizimin rrjetit të tyre dhe të mekanizmave për transaksione bankare. Këtu duhet veçuar Kosovën, e cila krijimin institucioneve bankare, rrjetit dhe të mekanizmave për transaksione e nisi para 16 vitesh.
Kur kemi parasysh këtë një periudhë kaq të shkurtër, atëherë duhet thënë se të arriturat në këtë fushë janë mjaft të mëdha.
(AUTORI, prof. Dr. Ibish Mazreku ËSHTË PROREKTOR NË UNIVERSITETIN PUBLIK “HAXHI ZEKA” NË PEJË)
Të tjera
-
Hamza e sfidon Kurtin për t’u përballur: Kur të don, i garantoj debat të edukuar
I nominuari për kryeministër nga PDK, Bedri Hamza i ka bërë ftesë kryeministr...
-
“Angazhim pas anëtarësimit për Kosovën”| Komiteti i KiE përmend çështjen e Asociacionit, ky është adresimi
Komiteti për Politikë dhe Demokraci i Këshillit të Evropës ka miratuar raport...
-
Liberalizimin e vizave e Këshillin i Evropës, Kurti i cilëson si suksese të qeverisjes së tij
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti e ka lavdëruar qeverisjen e tij për sukse...
-
Nesër Kosova dhe Mali i Zi nënshkruajnë marrëveshje për bashkëpunim ndërkufitar
Nesër nga ora 13:30 Kosova dhe Mali i zi do të nënshkruajnë marrëveshje për P...
-
Ky është polici i suspenduar në Gjakovë, dyshohet se kontrabandoi mallra me veturë private
Inspektorati Policor i Kosovës ka njoftuar sot se ka suspenduar një zyrtar po...
-
Hamza kritikon Kurtin: Qeveria e tij ende s’e preu asnjë shirit të investimeve kapitale
Kandidati për kryeministër nga radhët e Partisë Demokratike të Kosovës, Bedri...
-
PDK i kthen në Kryesi deputetët dhe kryetarët e komunave, vend të rëndësishëm i jep edhe aderimit më të ri
Partia Demokratike e Kosovës e ka marrë shumë seriozisht mobilizimin për zgje...
-
Nënkryetarja e PE-së: Sanksionimi vetëm i Kosovës në mosmarrëveshjen me Serbinë, sinjal kontradiktor nga KE-ja
Zgjedhjet evropiane të vitit 2024 do të përcaktojnë kursin për një sërë gjëra...
-
Lladrovci për Hamzën: Kandidaturë e kompletuar, gëzon respektin e përkrahjen edhe nga aleatët tanë historikë
Kryetari i komunës së Drenasit, Ramiz Lladrovci, ka postuar fjalimin që ai ka...
-
Frashër Krasniqi i shkon në tavolinë Mujës të VV’së: A po ju vjen marre që e pranuat “Zajednicën”, për KiE
Aktivisti i Partisë Socialdemokrate (PSD) Frashër Krasniqi, i ka shkuar në ta...
-
Abdixhiku e rikthen fjalimin në Kuvend – akuza Qeverisë për “tenderët sekretë”
Kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), ka folur në Kuvend të Kosovë...
-
Aksioni mbi kontrollin e transportuesve të udhëtarëve, shqiptohen dhjetëra gjoba – konfiskohen targa e vetura
Inspektorati i Kryeqytetit njofton se po vazhdon aksionin e kontrollit të tra...