Pse akulli në Siberi ose në veri të Kanadasë po vlerësohet si “një minë me sahat” me pasoja të paparashikueshme?
Autori: Gazeta inFokus 17:00 | 01 May 2017
Përpjekja për të ngulur një shkop në shtresën e akullit në Siberi ose në veri të Kanadasë të shpie shumë pranë katastrofës.
Sepse aty, nën akullin e pafund fshihet rreziku më i madh për klimën e botës – një kërcënim shumë më serioz se emetimet e të gjitha makinave në botë, bashkë me çdo fabrikë qymyrguri në planet.
Prova: nëse mbani një fije shkrepëseje të ndezur në njërën nga vrimat në akull, do të ndizet menjëherë një flakë një metër e lartë. Por çfarë ka këtu kaq shpërthyese?
Substanca që shumë ekspertë po paralajmërojnë është metani, një gaz me 22 herë më shumë potencial për ngrohje globale, se sa dioksidi i karbonit (CO2).
Dhe Arktiku mund të lëshojë sasi të mëdha prej tij në atmosferë: “Ekuivalenti i dyfishimit të CO2 në atmosferën e Tokës është i pranishëm këtu nën tokë. Dhe është duke u shkrirë – tani!”, shpjegon eksperti i klimës Daniel Miller.
Por sa i rrezikshëm është ky gaz? Dhe pse po del tani në sipërfaqe?
Saga ka kohë që zhvillohet: për mijëvjeçarë të tërë, shtrirja e pafundme e Arktikut është karakterizuar nga toka përgjithmonë të ngrira, deri në 1.7 kilometra thellë në disa vende.
Shtresat e sipërme të këtyre tokave shkrihen vetëm në muajt e verës.
Kushtet ekstremisht të ftohta dhe të lagështa të Arktikut parandalojnë që bimët e vdekura dhe kafshët e ngordhura të dekompozohen.
Kjo do të thotë se shtresa e materialit organik në tokë është rritur vazhdimisht për miliona vjet; Vlerësohet se nën tokë ka 1.8 miliardë tonë karbon me lidhje organike – rreth gjysma e të gjithë karbonit organik të depozituar në okë.
Problemi është se, kur nis shkrirja, tërësia e kësaj mase të thellë të ngrirë fillon të dekompozohet, pak a shumë si një kazan gjigant plehrash. Kjo gjë prodhon dioksid karboni – si dhe sasi të mëdha metani. Dhe në varësi të modelit të klimës së studiuar, pasojat e këtij procesi për planetin variojnë nga fatale në ekstremisht fatale.
Ndryshimet në temperaturë nënkuptojnë që gjerësitë në veri të Rrethit Arktik janë tashmë diçka e ngjashme me një tenxhere gjigante: “Arktiku po ngrohet dramatikisht, dy deri në tre herë më shpejt se rajonet e gjerësisë së mesme”, thotë shkencëtari i NASA Charles Miller.
“Tokat përherë të ngrira janë duke u ngrohur edhe më shpejt se sa temperaturat e ajrit të Arktikut – deri në 1.5 deri në 2.5 gradë Celsius gjatë 30 viteve të fundit”. Në të njëjtën kohë, temperatura e planetit është ngrohur me ‘vetëm’ një gradë.
Se sa shpejt po shkon Toka drejt një apokalipsi klimatik, kjo varet nga forma në të cilën lirohen këto gazra: nëse klima në Arktik bëhet më e thatë në të ardhmen, karboni i ruajtur do të çlirohet kryesisht si CO2. Por nëse bëhet e lagësht, atëherë nëntoka do të dekompozohet dhe do të prodhohet metani.
Dallimi midis këtyre dy skenarëve është i madh: sipas llogaritjeve të NASA-s, nëse vetëm 1% e karbonit të lëshuar gjatë një periudhe të shkurtër kohore do të jetë metan, atëherë do të ketë të njëjtën efekt serrë, sa 99% që çlirohet si dioksid karboni.
Por rreziqet që paraqiten nga shkrirja e akullit nuk janë vetëm materiali i vdekur dhe gazet që shkaktohen prej efektit serë: ka edhe rreziqe të tjera nën tokën e ngrirë të Arktikut. /bota.al/
Të tjera
-
Mbesa e kosovarit të burgosur në Serbi: Nuk e dimë si është trajtuar
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës, ka konfirmuar arrestim...
-
Beogradi i cakton 30 ditë paraburgim kosovarit të arrestuar para dy ditësh në kufi, MPJ thotë se i është keqësuar shëndeti
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës, ka konfirmuar arrestim...
-
Lajçak: Mandati im si ndërmjetës deri më 31 gusht – me lidershipin e ri të BE’së nis një fazë e re e procesit
Miroslav Lajçak së shpejti do ta lë postin e emisarit special të BE’së për Ba...
-
Vetëaksident tek Llesna në Prishtinë (PAMJE)
Një vetëaksident trafiku ka ndodhur para pak minutave tek Llesna në Prishtinë...
-
Vrąsja e intelektualëve të Mitrovicës 25 vjet më parë, Kurti: Serbia ua mohon familjeve të drejtën për të ditur të vërtetën
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti ka kujtuar zhdukjen e intelektualëve të M...
-
Anulohet pjesëmarrja e Kurtit në tubimin e opozitës së Maqedonisë së Veriut sonte në Berlin, çfarë ndodhi?
Bekim Qoku Këshilltar i Jashtëm Politik të Kryeministrit Albin Kurti për marr...
-
Murati: Marrëveshjet e deritanishme janë marrë vetëm me serbët e Kosovës
Kryetari i Lëvizjes për Bashkim, Valon Murati, ka thënë se deri më tani, marr...
-
Ky është rreshteri i NJRSH-së që u suspendua nga IPK-ja, dyshohet se e rrahu keq një qytetar
Sedat Ramdani, rreshter në Njësinë e Reagimit të Shpejtë në rajonin e Prizren...
-
17 vjeçari e th*rr me thíkë një person në Ferizaj, arrestohet brenda dy orëve
Sot në ora 17:47 policia rajonale e Ferizajt pranoi një informatë se në udhëk...
-
Durmishi i përgjigjet Pal Lekajt: Pse po rren?
Zëvëndësministri i Infrastrukturës, Hysen Dumishi, i ka reaguar ish-ministrit...
-
Stano: Arrestimi i zyrtarëve policorë të Kosovës nga Serbia, shqetësues
Zëdhënësi i Bashkimit Evropian, Peter Stano, tha për Radion Evropa e Lirë të ...
-
Një muaj paraburgim për kosovarin e ndaluar në Serbi nën dyshime për kríme ĺufte, thonë familjarët
Një gjykatë serbe ia ka caktuar masën prej një muaji paraburgim të pr...