Në vitin 2023 Ukraina u fut thuajse është duke shkuar në një dhomë të errët, aty ku është e pamundur të ndizet drita. Duket se ka dritare, por edhe pas tyre ka errësirë. Duhet ta presim agimin ose rikthimin e furnizimit me energji elektrike. Derisa nuk e ka as njërën as tjetrën, errësira provokon ndjenjën e lodhjes së madhe.

Ligjëruesja e Universitetit të Lvivit dhe poetja e mirënjohur ukrainase, Galina Kruk, ka vënë re një model shqetësues në jetën e vet – gjatë ndërprerjes së rrymës elektrike, rezervarët e energjisë dhe bateritë që furnizojnë fanarët dhe llambat e saj, ndalojnë së punuari rreth gjysmë ore para se të kthehet energjia elektrike. Pastaj është errësira e thellë, e cila duket edhe më e trashë sesa kur u fikën dritat – ajo errësirë “e hershme” me të cilën ende është disi e mundur të përballesh.

Këto periudha prej gjysmë ore të errësirës së padepërtueshme, gjatë të cilave njeriu ndihet plotësisht i pafuqishëm, janë më të vështirat, si në aspektin psikik ashtu edhe atë fizik. Koha shtrihet në pafundësi – hapësira zvogëlohet dhe bëhet tmerrësisht e ngushtë. Ndjeni një uri akute dhe dëshirë për gjumë. Muskujt tuaj e humbin forcën dhe lëvizjet fizike e kërkojnë energjinë që nuk është më. Për Galinën, kjo gjendje përsëritet çdo ditë dhe tashmë ajo ka frikë prej këtyre gjysmë orëve pa dritë.

Në errësirë të plotë, pa burime shtesë të energjisë, një person bëhet me të vërtetë i pambrojtur. Mund ta keni një qiri, por ai jep dritë sa për ta parë frikën tënde në pasqyrë, gjendjen tënde të brendshme të shkruar në fytyrë, duke ngulitur shikimin në sytë tuaj. Në fund të fundit, energjia elektrike lejon komunikimin me të afërmit dhe miqtë dhe në përgjithësi me botën përreth. Është e pamundur të komunikosh me ndihmën e një qiri, përveç dërgimit të një sinjali nga dritarja – “jam gjallë!”

Ndjenja e pafuqisë shqetëson shumë njerëz, dhe teksa periudhat e errësirës zvarriten dhe bëhen më të shpeshta dhe bateritë dhe rezervarët e energjisë nuk janë më të barabarta me betejën, njerëzit kërkojnë këshilla se si të përballen. Shkëmbejnë informacione për rezervarët e rinj, më të fuqishëm, dhe për bateritë rimbushëse, për llambat LED që funksionojnë për një kohë më të gjatë me rezervarët e energjisë dhe që kanë llamba më të ndritura që mundësojnë të lexoni libra për orë të tëra. Ka edhe këshilla për marrjen e vitaminës D. Me sa duket, mungesa e kësaj vitamine përkeqëson depresionin – rrezik i madh ky për njerëzit që rregullisht e gjejnë veten në errësirë të plotë.

Errësira e plotë – kur asgjë dhe askush nuk është i dukshëm – të shtyn të mendosh më shumë për veten tënde. I kushton më shumë vëmendje problemeve fizike dhe ke më shumë gjasa ta dëgjosh zërin tënd të brendshëm – të shqetësuar dhe të bezdisur.

Kur drita pushton errësirën dhe energjia elektrike kthehet, ka qetësi të përkohshme dhe mendimet kalojnë nga vetja në botën përreth. Galina mendon edhe për një pako tjetër me ilaçe që ajo së fundmi ia dërgoi ushtrisë ukrainase në Bahmut. Athua është dorëzuar tashmë? A mendon ndonjëri prej ushtarëve se janë ilaçe të dobishme? Zakonisht, paketat për ushtrinë ukrainase tek të adresuesit arrijnë me shpejtësinë e postës korriere dhe lajmet nga vija e frontit vijnë shpejt.

Mbështetja e përpjekjeve të luftës është bërë formë terapie, nëse jo një kurë, për shumë ukrainas. Galina dëshiron të shkruajë poezi për jetën dhe për dashurinë, por e ndal veten. Nuk është e sigurt se gjatë një lufte mund të shkruash për diçka tjetër përveçse luftës. Por, nëse shkruan vetëm për luftën, atëherë ajo është, si të thuash, e lartësuar.

Një shoqe e Galinës, Irina që gjithashtu jeton në Lviv, ka një pikëpamje ironike për errësirën e imponuar në apartamentet e qytetit. Ajo është e sigurt se qyteti mund të presë një shpërthim të popullsisë në vitin e ardhshëm. Mungesat e energjisë elektrike dhe e internetit gjithashtu mund t’i kthejë fëmijët dhe adoleshentët në komunikimet e drejtpërdrejta, gjë që ajo mendon se nuk është gjë e keqe, megjithëse jo të gjithë janë dakord me të.

Shumë prindër ëndërrojnë që fëmijët e tyre të mësojnë të jetojnë pa internet, por komunikimi në errësirë nuk është më i këndshmi, ndërsa fëmijët dhe drita e qirinjve nuk janë kurrë kombinim i sigurt.

Vetë fëmijët – me errësirën e imponuar ose me mungesën e internetit – ballafaqohen në mënyra të ndryshme. Djali i miqve tanë nga Kievi, Artemi 13-vjeçar, nuk hidhërohet kur ikën rryma në mëngjes ose pasdite. Atë kohë ka mësime nga distanca. Pa internet do të thotë pa orë mësimi. Por, nëse ka ndërprerje të energjisë në mbrëmje, Artemi mërzitet: disponimi i tij shpejt përkeqësohet.

Artemi dhe prindërit e tij jetojnë në katin e 19-të dhe disa herë në ditë duhet të ngjitin shkallëve për në banesë. Përdorimi i ashensorit edhe kur ka energji elektrike është si të luash me ruletin rus. Mund të ngecesh aty për orë të tëra! Ata e kanë përmirësuar gjendjen fizike, por për shkak të lodhjes dhe mungesës së energjisë elektrike shkojnë më herët në shtrat. Vetëm Artemi bie në gjumë shumë më vonë se prindërit. Gjatë ditës kur ka energji elektrike, shkarkon filma dhe video muzikore në smartfonin e tij – në errësirë shikon gjithçka derisa të mbarojë bateria në smartfonin e tij ose derisa ta zë gjumi.

Së shpejti, teksa ditët bëhen më të gjata dhe netët më të shkurtra, vetë natyra do t’ju vijë ukrainasve në ndihmë, depresioni i të cilëve rritet nga errësira dhe nga mungesa e energjisë elektrike. Nëse kësaj i shtohen lajmet e mira nga fronti, do të jetë më lehtë për ukrainasit që të kalojnë në një gjendje më optimiste, të ngjashme me pranverën.

Tash për tash, ata po rezistojnë, ndonjëherë me fuqinë dhe vullnetin e tyre të fundit – duke u kapur për besimin se Ukraina do të fitojë dhe do të rregullojë gjithçka që shkatërron Rusia, përfshirë infrastrukturën energjetike, përfshirë dritën.

Nga: Andrey Kurkov / The Guardian (titulli origjinal: Në vitin 2023, shpresa e ukrainasve të zakonshëm është kthimi fitimtar në vend – dhe kthimi i dritës)
Përktheu: Agron Shala / Telegrafi.com

Rëndësia e shkathtësive kompjuterike për studime

Sponsoruar