Kush e shpiku bankomatin e parë!
Autori: Gazeta inFokus 12:55 | 29 June 2022
Bankomati ose ATM-ja e parë në botë u zbulua sot 56 vjet më parë, por shpikësi i makinës së parave bankare ka qenë një burim mosmarrëveshjesh prej vitesh, me dy burra skocezë që pretendojnë gjenialitetin për shpikjen.
James Goodfellow, i cili do të jetë 86 vjeç këtë vit, është njeriu që patentoi për herë të parë makinat e automatizuara të parave të gatshme që përdorin numra pin – por për vite i vetmi kredit që mori ishte një bonus prej 10 £.
Kush e shpiku bankomatin e parë!
Ai paraqiti patentën e tij në maj të vitit 1966, më shumë se një vit përpara se makina e parë e parave të gatshme të hapej ceremonialisht. Më 27 qershor 1967, aktori i humorit Reg Varney mori para nga një bankomat në një degë të Barclays në Enfield, në veri të Londrës, por ky nuk ishte sistemi i kartës së ATM-së dhe i pineve që njohim sot. Kjo makinë u zhvillua nga John Shepherd-Baron, i cili lindi në Indi, nga prindër skocezë dhe jetoi pjesën më të madhe të jetës së tij të mëvonshme në Portmahomack në Ross-shire.
Kush e shpiku bankomatin e parë!
ATM-ja e Shepherd-Barron mundi makineritë e Goodfellow, të cilat ishin instaluar në degët e Westminster Bank, për vetëm një muaj. Pra, Shepherd-Barron u bë i njohur si “njeriu që shpiku makinën e parave të gatshme” dhe jo Goodfellow, njeriu që patentoi sistemin që përdorim sot.
Të dy pajisjet ishin shumë të ndryshme. ATM e Shepherd-Baron nuk përdorte karta plastike, përkundrazi përdorte çeqe të ngopura me karbon 14, një substancë pak radioaktive. Makina e zbulonte atë, më pas e përputhte kontrollin me një pin (numri personal identifikimi). Para se të vdiste në vitin 2010, ai i tha se nuk e kishte patentuar idenë sepse nuk donte që mashtruesit të dinin se si funksiononte sistemi.
Kush e shpiku bankomatin e parë!
Ai tha gjithashtu se shefi ekzekutiv i Barclays kishte qenë i shpejtë për t’i thënë po idesë kur ata e kishin diskutuar atë pas një gote Martini. Shepherd-Barron më pas duhej të kthehej te ekipi i tij dhe t’i bënte ata të zhvillonin idenë e tij.
Megjithatë, është karta plastike dhe PIN e Goodfellow që u bënë pararendësi i sistemit që ne njohim sot. Goodfellow punonte si inxhinier zhvillimi për firmën e Glasgout Kelvin Hughes në mesin e viteve 1960, kur u përfshi në një projekt për të projektuar një makinë që mund të shpërndante para për klientët kur bankat mbylleshin. Ai tha se forca shtytëse për këtë lëvizje ishin sindikatat që ushtronin presion mbi bankat që të mbylleshin të shtunën në mëngjes. Shumica e njerëzve punonin gjatë javës dhe nuk mund të shkonin në bankë, e cila mbyllej në orën 15:00 gjatë ditëve të javës. Shumë njerëz shkonin në bankë të shtunën në mëngjes, por sindikatat po bënin presion që stafi të punonte pesë ditë në javë. Bankat donin një mënyrë për t’u dhënë njerëzve që punojnë akses në paratë e tyre kur ato ishin të mbyllura.
Kush e shpiku bankomatin e parë!
Shpikja e Goodfellow u patentua në maj 1966, më shumë se një vit përpara se rivali i tij të zbulonte ATM-në e parë në Londër.
Patenta e tij për kartën dhe PIN ATM u licencua për miliona, por Goodfelloë, si një teknik modest, nuk zotëronte të drejtat dhe nuk u pasurua nga shpikja e tij. Ai tha se nënshkroi patenta për 15 vende në mbarë botën dhe mori një dollar për secilin – me vlerë rreth 10 £.
Të tjera
-
Sot diplomon gjenerata e 59-të e Policisë së Kosovës
Sot me fillim nga ora 09:00 në sallën “1 tetori” do të mbahet ceremonia e dip...
-
Një tërmet ka goditur Turqinë
Një tërmet me magnitudë 4.7 ballë të shkallës Rihter goditi Turqinë pas mesna...
-
Anketa e IRI: 83% e kosovarëve e shohin Serbinë si kërcënimin kryesor
Në tre vende të Ballkanit Perëndimor, Serbia konsiderohet si kërcënimi më i m...
-
Moti sot me rrebeshe shiu e shkarkime rrufesh
Për të enjten në Kosovë parashikohet të mbajë mot me vranësira të shpeshta dh...
-
Euractiv shkruan për kërkesat e QUINT-it karshi Kosovës para anëtarësimit në KiE
Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës gjatë ditës së martë ka rekoman...
-
Ngjarjet e datës 18 prill
Mbahet ceremonia e diplomimit të gjeneratës së 59-të të Policisë së Republikë...
-
Vetëm gjatë shkurtit 151 çifte i dhanë fund martesës së tyre
Vetëm gjatë muajit shkurt të këtij viti, 151 çifte i kanë dhënë fund martesës...
-
Kaplohet nga zjąrri kuzhina e një lokali në Gjakovë
Një lokal në rrugën “Mbretëresha Teutë” në Gjakovë është përfshirë sonte nga ...
-
1 mijë e 929 fëmijë linden në shkurt, ja sa femra e sa meshkuj
Gjatë muajit shkurt të këtij viti, kanë lindur 1 mijë e 929 fëmijë brenda dh...
-
Deliu kritikon Haxhiun: Kosova në ditë zie për gratë e vrąra, ministrja në fushatë zgjedhore të Maqedonisë
Deputetja e Partisë Demokratike të Kosovës, Blerta Deliu, ka kritikuar minist...
-
Kamberi thotë se rreth 14 të rinj nga Bunajovci janë ndaluar sot nga autoritetet serbe
Deputeti shqiptar në Parlamentin e Serbisë, Shaip Kamberi, ka deklaruar se 14...
-
“Putini po e pret Trumpin”: Bolton shpreh frikë për të ardhmen e Ukrainës dhe NATO-s
Ukraina përballet “me rrezik” nëse Shtetet e Bashkuara nuk miratojnë me shpej...