Dhjetë shpikjet teknologjike, që e kanë ndryshuar jetën tonë në 2 dekadat e fundit
Autori: Gazeta inFokus 12:54 | 01 May 2023
Me ardhjen e vitit 2000, ndiheshim sikur ishim tashmë në të ardhmen. Por shumë gjëra që sot na duken të domosdoshme, nuk ishin ende të disponueshme për ne. Ja cilat janëinovacionet teknologjike, të cilat e kanë ndryshuar botën dhe mënyrën tonë të jetesës nëfillim të mijëvjeçarin e tretë.
Viti 2000: GPS dhe makina hibride
Sistemi i Pozicionimit Global (GPS) u krijua që në vitin 1973 nga Departamenti i Mbrojtjes i SHBA-së për qëllime ushtarake. Por qasja në këtë teknologji është e hapur për të gjithë që nga maji i vitit 2000. Edhe pse me një saktësi të kufizuar prej 10-20 metrash, ajo ishte e mjaftueshme për shpikjen dhe përhapjen e gjerë të navigatorëve satelitorë.
Makina e parë hibride në botë ishte Toyota Prius, e cila u hodh në treg në Japoni në vitin 1997, ndërsa në tregun botëror vetëm në vitin 2000. Deri më sot ajo ka arritur në serinë e saj të gjashtë. Toyota Prius është ende makina hibride më e shitur në botë dhe pioniere e një revolucioni që sapo kishte filluar.
Wikipedia, enciklopedia online më e konsultuar në botë, u themelua më 15 janar 2001. Para saj, për të mbledhur dije dhe informacione, ishte e nevojshme të shfletoheshin vëllime tëmëdha dhe të shtrenjta, që megjithatë duhej të zëvendësoheshin dhe përditësoheshin me kalimin e kohës. Me përhapjen e internetit erdhi enciklopedia e parë e shkruar nga përdoruesit, e lirë dhe shumëgjuhëshe, dhe që mbetet ende sot një burim thelbësor i koncepteve.
2003: Harta e gjenomit njerëzor
Në vitin 2003 u arrit deshifrimi i parë i informacionit gjenetik që përmban ADN-ja jonë. Në realitet, dekodimi i tij përfundoi vetëm në vitin 2022. Por ndërkohë informacioni i marrë ka lejuar hapa gjigantë në diagnostikimin dhe trajtimin e shumë sëmundjeve.
Shërbimi i parë i “rrjetit social” daton që në vitin 1997 dhe quhej SixDegrees. Më pas mbërritën Linkedin dhe Myspace (2003). Por me themelimin e Facebook, që nga viti 2004, ne jemi dëshmitarë të bumit të një fenomeni, i cili vitin e kaluar përfshinte 4.7 miliardë njerëz në botë (94 për qind e atyre që kanë qasje në internet).
Ngrini dorën dhe thoni se kush mund të bëjë sot pa të. E megjithatë, vetëm 15 vjet më parë “telefon i zgjuar” nuk ekzistonte. Telefoni, videokamera, kamera, kompjuteri, ora me zile, ora, riprodhuesi muzikor, navigatori dhe mijëra aplikacione të tjera u kombinuan për herë të parë në Apple iPhone.
2009: Bitcoin dhe printimi në 3d
Versioni i parë i Bitcoin, monedha virtuale më e përdorur në botë, doli në vitin 2009 nga inxhinieri kompjuterik japonez Satoshi Nakamoto. Kjo shpikje çoi më pas në përhapjen e mbi 2000 kriptomonedhave të ndryshme, duke ndikuar në botën e financave dhe investimeve.
Procesi i printimit në 3 dimensione ka lindur në vitin 1986 me stereolitografinë. Por që nga viti 2009, me skadimin e patentës për teknologjinë FDM (Fused Deposition Modeling), po shohim përhapjen e saj në shumë fusha, nga mjekësia në ndërtim, deri në hulumtimet mbiushqimin.
I pari që u hodh në treg ishte Siri (nga kompania Apple), duke kurorëzuar një rrugëtim tëgjatë në fushën e komandave zanore, që ishte nisur nga kompania Bell që në vitin 1952.Kompania Microsoft u kundërpërgjigj në vitin 2014 me Cortana-n. Por pika e kthesës erdhi me Alexa dhe Google Home, të cilat integrojnë asistentët virtualë duke sjellë automatizimin e shtëpive moderne.
Interneti e ka revolucionarizuar mënyrën se si shohim TV. Nëse deri 10 vjet më parë, ishte praktikë ndryshimi i kanaleve apo marrja me qira e DVD-ve, sot gjithnjë e më shumë njerëz mbështeten tek platformat që ofrojnë përmbajtje transmetimi sipas kërkesës në këmbim të një tarife vjetore. Bumi erdhi me Netflix, më pas erdhi Apple TV, Prime Video, Disney+ etj.
Të tjera
-
Riker: Mbyllni procesin e dialogut dhe zgjidhni problemet
Ish-zëvendës Ndihmës Sekretari i Departamentit të Shtetit, Filip Riker, dekla...
-
Takohen gruaja më e shkurtër dhe ajo më e gjatë në botë, fjalët që thanë për njëra-tjetrën pas takimit
Jyoti Amge dhe Rumeysa Gelgi, janë pjesë e librit të rekordeve “Guiness”. E p...
-
Moti i keq, Policia thirrje vozitësve: Kujdes, ka aksidente nëpër rrugë të vendit dhe autostrada
Orëve të fundit mbi vendin tonë kanë vazhduar të reshura të shiut të shoqërua...
-
“Përgaditu se unë jom karatist”- Momenti kur moderatori shpërthen në të qeshura, pasi Jahja Koka ia thotë këtë gjë
“Përgaditu se unë jom karatist”, ishte një nga fjalitë dhe momentet që bëri m...
-
LAJMI I FUNDIT/ Vetura godet për vdẹkje një këmbësor në Krushë të Madhe
Një këmbësor është goditur nga një automjet në fshatin Krushë e Madhe, më sak...
-
Peci ngriti kallëzim penal ndaj tij, reagon Kryetari i Forumit të Rinisë së LDK’së: I ka kapë panika
Kryetari i Forumit të Rinisë së LDK’së, Paris Guri, ka dalë me një reagim pas...
-
Moti i keq në vend, KESCO del me njoftim për ndërprerjet e rrymës
KESCO përmes një njoftimi në Facebook ka thënë se për shkak të kushteve atmos...
-
Shi i madh e erëra të forta në Prishtinë, lagjen Lakishte e “merr” uji
Shi i madh e erëra të forta e ka kapluar mbrëmjen e sotme në Prishtinë, shkru...
-
Sërish tërmet në Shqipëri, epiqendra shumë pranë Gjirokastrës
Një tërmet me magnitudë 3.6 i shkallës Rihter është shënuar pak minuta më par...
-
Aksident i rëndë në Prishtinë (PAMJE)
Një aksident i rëndë trafiku ka ndodhur para pak minutave në Prishtinë, shkru...
-
Ministri Peci, bën kallëzim penal ndaj zyrtarëve të LDK’së vetëm pse folën për grantet e të afërmve të Fitore Pacollit
Ministri i Bujqësisë, Faton Peci ka bërë kallxim penal ndaj kryetarit të ...
-
Bislimi takohet me Szłapka, flasin për progresin e Kosovës në rrugën e saj drejt BE-së
Zëvendëskryeministri i parë për Integrim Evropian, Zhvillim dhe Dialog i Repu...