Shkencëtarët besojnë se rreth 4.5 miliardë vjet më parë, një trup i madh qiellor goditi Tokën, i cili krijoi kaos të vërtetë dhe përfundimisht krijoi Hënën. Gjegjësisht, pas goditjes, një grumbull mbeturinash u hodh në hapësirë, të cilat fillimisht u vendosën në orbitë rreth planetit tonë, dhe më pas filluan të mblidhen dhe grumbullohen dhe të krijojnë satelitin tonë natyror.

Në fillim, ekspertët menduan se nuk kishte shumë gjurmë të atij planeti të lashtë me përmasat e Marsit, të quajtur Theia, të mbetura në Tokë, por duket se e kishin gabim. Gjegjësisht, shkencëtarët nga Kina, SHBA dhe Britania e Madhe kanë gjetur indikacione që tregojnë se pjesë të Theia kanë përfunduar si brenda Hënës ashtu edhe brenda planetit tonë.

Nëse është e vërtetë, ne mund të kemi një zgjidhje për një mister që ka pllakosur shkencëtarët për më shumë se një dekadë: prania e grumbujve të dendur, me madhësi kontinenti, të groposura thellë nën mantelin e Tokës (në një thellësi prej rreth 2900 kilometrash), që mbështillen rreth bërthamës.

Rajone të dendura misterioze në kufirin e bërthamës dhe mantelit

“Gjetjet tona sfidojnë pikëpamjen tradicionale të një ndikimi gjigant që dërgoi në homogjenizimin e Tokës së hershme. Në vend të kësaj, ndikimi gjigant që formoi Hënën duket të jetë burimi i heterogjenitetit të hershëm të mantelit dhe shënon pikënisjen e evolucionit gjeologjik të Tokës mbi 4.5 miliardë vjet”, tha shkencëtari planetar, Hongping Deng i Observatorit Astronomik të Shangait (SHAO) të Akademisë Kineze të Shkencave.

Shkencëtarët mësuan rreth akumulimeve të materialeve që rrethojnë bërthamën e Tokës (provinca e madhe me shpejtësi të ulët prerjeje, LLVP) pas analizimit të tërmeteve sepse valët sizmike lëvizin ndryshe nëpër materiale të ndryshme. Ata gjetën rajone të mëdha dhe të dendura në kufirin midis bërthamës dhe mantelit – njëra nën Afrikë, tjetra nën Oqeanin Paqësor.

Deri më tani, ekspertët besonin se LLVP-të formohen gjatë një procesi të brendshëm në Tokë, por hulumtimet e reja tregojnë se pas formimit të tyre qëndron – Teia. Simulimet e mëparshme numerike treguan se pjesa më e madhe e Theia përfundoi në Hënë, dhe vetëm fraksionet në Tokë.

Por nuk duhet të jetë kështu. Për vite me radhë, shkencëtarët kanë hetuar mundësinë që një sasi e madhe Theia të ngecë brenda Tokës dhe është ende atje sot. Prandaj, ekspertët kryen simulime të reja dhe gjetën disa të dhëna që tregojnë pikërisht një skenar të tillë, shkruan Science Alert.

Një teori e testueshme

E dhëna e parë është shtresimi i mantelit të Tokës. Në simulimet, materiali nga Toka dhe Theia u përzien në mantelin e sipërm në një oqean me magmë të lëngshme, ndërsa manteli i poshtëm mbeti më i ngurtë. Të tjerët janë LLVP. Ekipi zbuloi se pjesët e Theia, vetëm disa dhjetëra kilometra në diametër, mund të zhyten në kufirin bërthamë-manteli dhe të grumbullohen atje dhe të rriten në LLVP.

Reklama

Rreth 2 deri në 3 për qind e masës së Tokës, thonë ekspertët, mund të vijë nga Theia. LLVP-të duhet të jenë midis 2 dhe 3.5 për qind më të dendura se manteli i Tokës dhe më të pasura me hekur. Ky është një lajm i mirë sepse hipoteza mund të testohet.

Gjegjësisht, nëse marrim mostra të materialit nga manteli, të cilat arritën në sipërfaqe gjatë goditjes, nga Hëna, mund t’i krahasojmë ato me grumbullimet rreth bërthamës së Tokës dhe të shohim nëse ato kanë të njëjtat karakteristika kimike.

Hulumtimi, i titulluar Ndikuesi i formimit të Hënës si një burim i anomalive të mantelit bazal të Tokës, u botua në revistën Nature. /Telegrafi

BKT Kosova vazhdon përkushtimin ndaj gjithëpërfshirjes duke dhuruar një furgon për të mbështetur fëmijët me nevoja të veçanta

Sponsoruar